Ruth Lasters is naast auteur ook al tweeëntwintig jaar leerkracht. Zo een die een warme band wil met haar leerlingen en hen het liefst benadert met wat humor. En ja, ze gelooft nog altijd heel hard in de jonge generatie. Het komt sowieso goed met hen. Maar wat meer boeken lezen zou welkom zijn. En todo-lijstjes maken, dat ook.
Mevrouw Lasters, een mens
Hoe zou jij jezelf als leerkracht omschrijven?
Ruth Lasters: ‘Ik probeer vooral voor de klas te staan als méns. Het is de taak van een leerkracht om leerlingen klaar te stomen tot goeie en gelukkige burgers, en dat lukt niet door gewoon de inhoud van een vak af te rammelen. Je moet jongeren ook laten reflecteren over de wereld en hen leren hoe ze stevig in de maatschappij kunnen staan.’
‘Als ik zie dat leerlingen faalangstig zijn en de lat voor zichzelf te hoog leggen, zeg ik: ‘Mevrouw Lasters doet niet meer mee aan de grote burn-out show.’ Ze mogen gerust weten dat ik absoluut niet perfect ben, dat ik uiteraard wel mijn best doe maar dat ik ook slechte dagen heb.’
LEES OOK> Marijn Sillis vertelt over zijn burn-out
Wat is volgens jou een ideale les?
Ruth Lasters: ‘Een les waarin ik alle leerinhoud kan meegeven maar waarbij er ook een fijne interactie is met de leerlingen. (glimlacht) En als het even kan, heb ik dan ook nog tijd om iets cultureels te doen, een Frans liedje laten horen of zo.’
De stem van ouders
Je hoort wel eens zeggen dat ouders van vandaag het de leerkracht niet makkelijk maken. Heb je zelf ook dat gevoel of die ervaring?
Ruth Lasters: ‘Ik ken de situatie, maar maak het gelukkig niet vaak mee. Zulke verhalen gaan meestal over ouders die het niet eens zijn met de resultaten van hun kind, maar ik heb dat probleem nog niet heel vaak gehad. Ik kondig alle toetsen ruim op voorhand aan en zorg ervoor dat mijn leerlingen het allemaal wat gepland en geregeld krijgen. Als iemand een tekort heeft, motiveer ik het. Nee echt, ik ben heel blij met de betrokkenheid van ouders!’
Hoe belangrijk zijn ouders bij de studiekeuze van hun kroost?
Ruth Lasters: ‘Ik heb het gevoel dat de stem van ouders nog altijd heel bepalend is. Daarom vind ik het ook zo belangrijk dat er een mentaliteitswijziging komt en dat onze maatschappij de praktische opleidingen en beroepen meer gaat respecteren en waarderen. Als ouder wil je het beste voor je kinderen, en als je in een maatschappij leeft waar de A-stroom onterecht beschouwd wordt als ‘beter’, is het maar normaal dat je eerder voor die A-stroom kiest.’
LEES OOK> Ruth Lasters over de A- en B-stroom in het secundair onderwijs
Zwansvermogen
Heb je in je carrière als leerkracht bepaalde dingen zien veranderen?
Ruth Lasters: ‘Oh ja, zeker en vast. De invloed van het Engels is enorm toegenomen, die taal is het Frans en het Nederlands echt aan het opeten. Als je jongeren hoort praten, valt het op hoe vaak ze ineens overschakelen naar Engelse woorden.’
Ik maak me zorgen om het grote aantal leerlingen dat uitvalt
‘Daarnaast stel ik ook vast dat meer en meer leerlingen voor langere tijd uitvallen, en daar maak ik me zorgen om. Natuurlijk moet er veel empathie zijn en moet je als leerkracht rekening houden met de individuele omstandigheden, maar daarnaast moeten scholen er toch voor waken dat die uitvalreflex niet de norm wordt. Uiteindelijk moeten we die leerlingen wel klaarstomen voor de werkelijkheid, en die werkelijkheid kan best rauw en hard zijn. Zeker als beginnende werknemer.’
En de relatie leerkracht-leerling, vind je dat die hard veranderd is?
Ruth Lasters: ‘Nee, niet echt. Ik heb altijd een fijn contact gehad met mijn leerlingen, da’s waarschijnlijk ook de reden waarom ik het volhoud in het onderwijs. Volgens mij zijn er twee gaven die elke leerkracht zou moeten hebben. De eerste is empathie, en de tweede is een didactisch principe dat bijna nooit wordt vermeld: humor.’
‘Had ik het zwansvermogen niet gehad, dan had ik nooit autoriteit kunnen verwerven in de klas. Brullen werkt niet bij leerlingen, maar het op een manier zeggen die hen verwondert of doet lachen, wel. Bij tieners is het ‘hoe’ van de boodschap cruciaal. Als ze in de buurt van de school staan te roken, kan je beginnen roepen en brullen of je kan zeggen: ‘Ah, is dat hier sponsored by Marlboro?’ (lacht)’
LEES OOK> Geen mooier beroep dan leerkracht
‘Autoriteit in de klas draait niet om macht maar om communicatie en om de vertrouwensband die je met je leerlingen hebt. Als jij oprecht in hen geïnteresseerd bent en zij in jou, gaan jongeren met veel meer plezier in je klas zitten. Die menselijke factor is van belang, er moet wat warmte in zitten. Daarom kan je leerkrachten nog altijd niet vervangen door meester Google.’
Zappen en happen
Over Google & co gesproken: hoe groot is de impact daarvan op het onderwijs?
Ruth Lasters: ‘De internetrevolutie is gigantisch en het internet betekent op veel vlakken een verrijking, maar er komt ook een gigantische ontlezing uit voort. Als leerlingen nog maar een klein stukje moeten lezen, zitten ze al te puffen. Dat komt door de Netflix- en zapcultuur waarbij alles hapklaar binnenkomt en het verhaal voor jou wordt verteld.’
‘Iets lezen vraagt veel meer inspanning want je moet het verhaal nog vertalen en vormgeven in je hoofd. De gemakzucht die ontstaat door de beeldcultuur heeft sowieso gevolgen voor het doorzettingsvermogen van onze jongeren. Lezen betekent doorzetten, en studeren is eigenlijk lezen op een hoog niveau. Als je heel weinig leest, kan je hoofd- en bijzaken minder goed onderscheiden en zal je het dus moeilijker hebben om grote hoeveelheden leerstof te verwerken.’
Door de beeldcultuur ontstaat een zekere gemakzucht
‘Daarnaast wordt ook je verbeeldingskracht veel minder getraind. Wanneer wij vroeger Roald Dahl lazen, gaven we in onze verbeelding vorm aan de Grote Vriendelijke Reus, en dan zag mijn GVR er compleet anders uit dan de jouwe. Vandaag hebben we door de vele films een universeel en collectief beeld, en dat vind ik echt een verarming. Want verbeeldingskracht is iets wat heel goed van pas komt in het leven, het verhoogt de zelfredzaamheid.’
LEES OOK> Zo krijg je je kind misschien wel aan het lezen
Zijn er ergens ook hoopvolle signalen te bespeuren?
Ruth Lasters: ‘Zeker en vast! Ik heb ook klassen die graag lezen, en ondanks de ontlezing zullen onze jongeren er wel komen. Maar we moeten wél dat doorzettingsvermogen blijven trainen. Dat is volgens mij echt het belangrijkste aandachtspunt in het onderwijs. Als het bad van de maatschappij een zekere temperatuur heeft, is het aan ons om ervoor te zorgen dat jongeren in dat bad kunnen gaan zitten zonder dat ze weglopen.’
Eerst werken, dan shoppen
Is dat meteen ook een tip voor ouders, dat ze hun tieners moeten leren doorzetten?
Ruth Lasters:‘Ja, inderdaad. Doordat het online allemaal zo snel en zo makkelijk gaat, is bij heel wat jongeren het beloningssysteem in de hersenen ontregeld. Daarom moeten we hen leren om de beloning, de leuke dingen uit te stellen en éérst het werk te doen.’
‘Dus eerst doorbijten om een schooltaak rond te krijgen en dan pas Netflix kijken of gamen. Die vaardigheid gaat hen later goed van pas komen. Als ze hun beloningssysteem onder controle hebben, hebben ze iets te zeggen over zichzelf, dan zijn ze de CEO van hun eigen leven. (glimlacht) Ik pas dat zelf ook toe: ik moet mijn todo- lijstje afwerken vóór ik mag lezen of online shoppen.’
Goeie tip, ga ik zelf ook eens proberen. Dankjewel voor je inzichten en het boeiende gesprek!
Foto’s: Kristof Ghyselinck
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 27/04/2023, laatste update op: 23/05/2023