Voor haar boek ‘Digitaal ontmaagd’ dook journaliste én collega Sarah Van Gysegem onder in de wondere wereld van de bloemetjes, bijtjes, sexting en dickpics. Want wie pubers in huis heeft, weet: die spannende ontdekkingstocht speelt zich nu grotendeels online af.
Toch hoef je als ouder niet te panikeren, stelt de schrijfster ons gerust: ‘Eigenlijk is er niet zoveel veranderd. Wat je vroeger stiekem in de fietsenstalling deed, gebeurt nu gewoon grotendeels online. Seks is seks en pubers blijven pubers.’ Ook in digitale tijden dus.
Heb je zelf veel bijgeleerd?
Sarah Van Gysegem: ‘Eigenlijk wel! Toen ik aan mijn research begon en wat dieper ging doorvragen bij mijn eigen tieners, ben ik af en toe serieus geschrokken. Vooral over hoe vroeg en hoe gemakkelijk jonge kinderen met porno worden geconfronteerd bijvoorbeeld.
Of hoe vaak pikante en persoonlijke foto’s zomaar worden doorgestuurd. Mijn zoon van zestien heeft op die manier van opvallend veel meisjes de borsten gezien, gewoon omdat zijn vrienden die foto’s onderling à volonté blijven delen. Zulke verhalen hebben me toch een stuk alerter gemaakt.’
Apps versus gebroken hart
Toch is de toon in je boek vooral geruststellend. Panikeren is niet nodig?
‘Als ouder voel je je misschien machteloos omdat je minder op de hoogte bent van al die nieuwe media, maar je moet jezelf niet onderschatten. Want als het over verliefdheid, relaties en seksualiteit gaat, mag je jezelf gerust een expert noemen.
Die opwinding die bij verliefdheid hoort, heb jij toch ook meegemaakt? En hoe pijnlijk was dat eerste liefdesverdriet niet? Je kinderen weten waarschijnlijk perfect hoe al die apps werken, maar ze krijgen voor het eerst te maken met een dolverliefd of gebroken hart.
Die dingen zijn allemaal hetzelfde gebleven, dus vertrouw daarbij gerust op je eigen levenservaring. Verliefdheid blaast je nog altijd even hard van je sokken en liefdesverdriet doet nog altijd verschrikkelijk veel zeer. Het grote verschil: die hele ontdekkingstocht speelt zich vandaag ook in een andere kamer af. Of eerder: op een andere planeet.’
LEES OOK > De 4 belangrijkste risico’s van sexting
Risico’s van sexting
Op die andere planeet zijn wel meer risico’s. Moet je tieners dan niet waarschuwen voor sexting?
‘Wij konden alleen in de fietsenstalling een tikkeltje te veel bloot tonen aan ons toenmalig lief. Dat was dan leuk voor die jongen of dat meisje, maar that’s it.
Bij sexting blijven die beelden bestaan en kunnen ze inderdaad in verkeerde handen vallen. Het is een goed idee om je tiener daarvan bewust te maken: “Misschien gaan jullie aan sexting doen, dat begrijp ik. Maar wat als het uitgeraakt tussen jullie? Blijven die foto’s dan privé?”
Het is niet leuk om hun romantische bubbel te doorprikken, maar zodra er na een breuk een beetje wrevel is, wordt zo’n pikante foto echt snel doorgestuurd.”
Toch ben je er geen voorstander van om sexting te verbieden?
‘Het fenomeen bestaat en is opwindend, dus tieners zullen er sowieso mee experimenteren. Het is dus een beter idee om hen ermee te leren omgaan en wat veiligheidstips mee te geven, zoals: een pikante foto stuur je alleen naar iemand die je honderd procent vertrouwt, spreek af dat het privé blijft, maak jezelf en je omgeving onherkenbaar en zet je gezicht nooit op de foto.
Wat ik ook belangrijk vind: bespreek met je kinderen wat ze doen met doorgestuurde foto’s die niet voor hun ogen bedoeld zijn. Geef hen de verantwoordelijkheid dat het bij hen stopt en dat zij die beelden dus niet verder verspreiden, ook al maak je je daar waarschijnlijk niet populair mee.’
LEES OOK > Wat elke ouder moet weten over sexting
Digitale bijles
Wat kun je als ouder nog meer doen?
‘Terwijl onze kinderen in die digitale wereld opgroeien, hebben wij dat veel minder in onze genen. We trekken onze plan, maar wat extra bijles zou niet slecht zijn. Ik raad ouders daarom aan om elke app te installeren die hun kinderen ook gebruiken.
Ik heb dus Whatsapp staan en krijg daar – hoe zielig ben ik? – nooit een bericht, maar ik weet wel ongeveer hoe het werkt, wat de mogelijkheden zijn en waar de risico’s zitten. Interesse tonen en jezelf informeren, daar draait het om. Want zo is er meer kans dat je tieners jou in vertrouwen nemen als ze ergens mee zitten.’
Laten weten wat je weet
Pubers die met hun ouders over seks praten, echt?
‘Ouders zijn meestal niet de eerste persoon waar tieners naartoe stappen, dat klopt. Maar als je toont dat je daarvoor openstaat en daar ook iets vanaf weet, kan het echt.
Een expert bij Child Focus verwoordde het treffend: “Als je met een platte band zit, ga je daarmee naar de garagist en niet naar een bakker.”
Dus als jij als ouder voortdurend verkondigt dat alle sociale media idioot zijn en dat je niks begrijpt van al die apps, dan snap ik ook dat tieners eerder bij iemand anders aankloppen.’
Heb je ook tips om die babbel minder gênant te maken?
‘Maak er vooral geen officieel gesprek aan de keukentafel van: “Kom, we gaan het over seks hebben.” Probeer er gewoon in het dagelijkse leven open over te praten.
Grijp de dingen aan die je hoort in het nieuws, een reportage of jullie favoriete serie. Pols dan eens: “Ken je iemand die daar al mee te maken heeft gekregen?” Eerst naar iemand anders vragen, dat maakt het gesprek veiliger.
Nog een tip: wil je iets bespreken, doe dat dan in de auto. Zo hoeven jullie geen oogcontact te maken en worden beladen babbels een pak makkelijker.’
LEES OOK > Praten met je tiener: 7 gulden regels
Veilige websites
Zie je ook voordelen aan die online wereld?
‘Het heeft veel dingen gemakkelijker gemaakt. Wij moesten hemel en aarde bewegen om ergens iets over seks te zien of te lezen, nu moeten tieners gewoon een paar letters intypen op Google.
Pas op, hiermee wil ik absoluut niet zeggen dat je op het internet mag vertrouwen om je kinderen te informeren over seks. Want als ze niet weten waar ze best hun informatie halen, komen ze al snel terecht op porno of andere misleidende websites.
Er is gelukkig ook veel degelijke informatie te vinden. De website Alles over seks is zo goed dat de link in het groot op onze frigo hangt. Ja, dat werd door mijn tieners op oogrollen onthaald, maar zo weten ze tenminste waar ze moeten zijn als ze iets willen weten.
En voor ouders met vragen is er natuurlijk Veilig Online.”
Wat is voor jou tot slot de ultieme tip voor ouders van tieners?
‘Denk regelmatig terug aan hoe je zelf was op die leeftijd. Veel ouders denken: “Ze moeten dat gewoon allemaal niet doen online!” Maar hoe was je zelf geweest als dit allemaal had bestaan?
Wij waren al blij als we eens een ondeugend boek in huis ontdekten. Beeld je gewoon in dat je nu zou opgroeien, in deze tijd, maar met alle vragen en bezorgdheden waar je toen mee zat. Dat kan veel ouders helpen om het allemaal een beetje normaler te vinden.
Pubers zijn pubers, seks is seks en nieuwsgierigheid blijft nieuwsgierigheid.’
LEES OOK > De rol van ouders bij seksuele ontwikkeling van hun tieners
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 21/11/2018, laatste update op: 15/06/2023