‘Sommige mama’s en papa’s kampen met zo’n kluwen aan zorgen en problemen dat ze de verbinding met zichzelf en hun omgeving kwijtraken. Ook op hun rol als ouder kan dat een impact hebben.’ Aan het woord is Claudia Di Vaio, sociaal werker bij Kind en Gezin. In een nieuw seizoen van het Eén-programma ‘Zorgen voor mama’ zien we vanaf mei hoe zij maatschappelijk kwetsbare gezinnen nabij is.
Hoe de samenleving naar armoede kijkt, gaat helaas nog gepaard met heel wat vooroordelen. Daarom zei Claudia destijds meteen ‘ja’ om mee te werken aan een tv-programma over dit thema.
‘In de huidige woon- en energiecrisis hebben veel gezinnen het moeilijk en die golf komt nu pas op ons af. Het is dus meer dan ooit belangrijk om te tonen wat armoede met een mens doet. We wenden onze blik nog te veel af van andermans miserie en daardoor blijft dat in onze samenleving etteren …
Daarom wil ik verhalen over armoede delen en blijven wijzen op structurele tekorten waardoor mensen hun rechten niet kunnen waarmaken.’
Maatschappelijk kwetsbare gezinnen
Wat doet het met jou als hulpverlener om elke dag weer die verhalen te horen?
‘Niet alleen als hulpverlener maar ook als mens. Om mezelf goed te leren kennen, met mijn sterktes en zwaktes, heb ik al een hele weg afgelegd. Alleen zo vermijd je naar iemand te kijken vanuit je eigen vooroordelen en kwetsuren.
Als het bij hulpverlening misloopt, heeft het vaak hiermee te maken: twee verschillende werelden die met elkaar botsen. Uiteindelijk draait het om je verbinden met mensen en een vertrouwensrelatie opbouwen.’
Neem je de soms schrijnende verhalen dan niet mee naar huis?
‘Vroeger wel, want toen voelde ik me enorm verantwoordelijk voor “mijn gezinnen”. Ik wilde dingen veranderen en nam zo soms te veel de regie over.
Nu pak ik dat anders aan. Ik maak de mama en/of papa duidelijk: “Ik zie je, ik luister naar je en ik sta naast je.” Maar in de eerste plaats zijn zij verantwoordelijk voor wat ze van ons traject oppikken en meenemen. Ik kan alleen maar ondersteunen en soms – als dat nodig blijkt – iets overnemen.
Wanneer ouders voelen dat ik hun dagelijkse zorgen meedraag, kan er veel meer uitgesproken worden. Ze durven dan ook moeilijke zaken zoals geweld of verslaving met mij delen.’
Wanneer vind je dat je echt iets hebt kunnen betekenen?
‘Dan denk ik aan gezinnen die met de nodige ondersteuning hun eigenwaarde terugvinden. Als je in je leven meermaals met uitsluiting te maken kreeg, raak je de verbinding met jezelf en je omgeving kwijt. Je wordt wantrouwig en vraagt je af wat het leven je nog te bieden heeft …
‘Begin gewoon met te vragen hoe het echt met iemand gaat’
Net daarom is het enorm belangrijk om samen met het gezin moeilijkheden aan te pakken. Daarmee zijn de financiële zorgen niet meteen van de baan, maar je ziet wel hoe mensen groeien en opnieuw meer vertrouwen in de toekomst hebben. Ze volgen dan misschien een schrijf- of computercursus of gaan naar een ontmoetingsmoment. Voor ons heel gewone dingen, maar in hun leven een bijzonder grote stap.’
Netwerk versterken
Welke concrete handvatten reik je jonge gezinnen aan om stappen vooruit te zetten?
‘Als je vooral moet overleven, vraag je je als ouder weleens af welke toekomst je je kinderen kunt geven. En daarbij komt vaak nog de angst voor een plaatsing in een voorziening naar boven, zoals ze dat misschien zelf in hun jeugd meegemaakt hebben.
Het mooie aan onze job is dat we nu ook – anders dan vroeger – al tijdens de zwangerschap een gezin kunnen ondersteunen. Zo krijgen we de kans om te zien hoe we de chronische stress wat kunnen verminderen. Misschien kan een armoedevereniging iets betekenen, is het aanbod van een babytheek (met o.a. Antwerpen en Mechelen, waar de Gezinsbond partner is van de babytheek) welkom of is er een Huis van het Kind in de buurt. Vaak gaat het erom het netwerk te versterken en mogelijke hulpbronnen aan te reiken.
Maar in onze gesprekken hebben we het evengoed over de psychische beschikbaarheid van ouders. Als je chronisch vermoeid bent of te kampen hebt met een verslaving of een depressie, is het sowieso moeilijk om er helemaal voor je kinderen te zijn. Gelukkig zien we ook – en dat wil ik benadrukken – mama’s en papa’s die ondanks alles hun kinderen met veel warmte en liefde omringen.’
De strijd tegen armoede is een zaak van iedereen. Welke rol kunnen we daarin als individu spelen?
‘Je kunt je inzetten als vrijwilliger, bijvoorbeeld voor huiswerkbegeleiding, wat een heel waardevol engagement is.
‘Pas als we openstaan voor de behoeften in onze omgeving leidt dat tot een grotere verbondenheid in de samenleving’
Maar als we nu gewoon eens zouden beginnen met onze buur, collega of een ouder aan de schoolpoort te vragen naar hoe het echt met hem of haar gaat. Die verhalen delen zoals ook in ‘Zorgen voor mama’ gebeurt, dat moeten we meer doen.
Pas als we openstaan voor de behoeften in onze omgeving – zoals dat in de eerste coronalockdown het geval was – leidt dat tot een grotere verbondenheid in de samenleving. Wanneer mensen weten wat er speelt achter de muren van onze huizen, is er veel meer mogelijk.’
‘Zorgen voor mama’, vanaf 16 mei elke maandag om 20.40 uur op Eén. Via de website van Opgroeien vind je meer info over wat je kan betekenen voor kansarme gezinnen.
Gezinnen met financiële moeilijkheden krijgen korting op het lidgeld van de Gezinsbond. Meer info via gezinsbond.be/lidworden.
Foto: Kurt Liefsoons
Dit artikel verscheen in mei 2022 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 03/05/2022, laatste update op: 16/05/2022Tags: armoede