Francine en Dirk zorgen voor jong en oud: hun pleegkinderen, kleinkinderen en moeder

Francine en Dirk zorgen voor jong en oud. Ze hebben vier pleegkinderen tussen 25 en 30 jaar. De oudste pleegdochter heeft intussen twee kinderen, op wie zij als oma en opa regelmatig passen. Het is een onbetaalbare hulp voor de jonge ouders, en de grootouders zouden die momenten niet willen missen. Francine draagt ook zorg voor haar 91-jarige moeder, die in een woonzorgcentrum verblijft.

Toen Francine en Dirk met pleegzorg begonnen, gaf Francine haar werk op. ‘We hadden zo lang op een kindje gewacht, ik wilde er zelf voor zorgen. Vier kinderen grootbrengen vraagt een groot engagement en dan had ik vooraf niet eens ingeschat wat er bij pleegzorg komt kijken.

Daarnaast ook nog een job goed doen, leek me niet haalbaar. Ik ben blij dat we die keuze maakten, al zou ik het nu waarschijnlijk niet meer durven: fulltime pleegzorg maakt je financieel kwetsbaar, want het is vrijwilligerswerk. Ik bouwde bijvoorbeeld geen pensioenrechten op.’

LEES OOK > Pleegzorg: een grote impact op je relatie?

Bekommerd om moeder

De pleegkinderen zijn intussen het huis uit, maar andere zorgvragen dienden zich aan. Er zijn de kinderen van Jessy, de oudste pleegdochter, voor wie af en toe opvang nodig is en de moeder van Francine redt het niet meer zelfstandig. Sinds corona verblijft ze in een woonzorgcentrum, Francine gaat regelmatig langs.

‘Het eerste jaar was moeilijk voor haar. Verzorgenden doen hun job, maar als dochter ken ik haar en wil ik dat ze zich zo goed mogelijk voelt. Omdat ze zelf niet meer kan zeggen wat ze nodig heeft, is het des te belangrijker dat ik het voor haar opneem.

Na een incident met een andere bewoner hebben we met de hoofdverpleegkundige en de sociaal assistente enkele zaken besproken. Intussen lijkt moeder vrede te hebben met de situatie en voelt het ook voor ons beter.’

Met de kleinkinderen op reis

De kleinkinderen van Francine en Dirk zijn negen en vier jaar en wonen vijftien kilometer verderop. Hun papa werkt voltijds en tot voor kort volgde hun mama een opleiding. Dan ging Francine de kinderen op woensdagmiddag van school halen en paste ze op hen tot papa thuiskwam. Sinds Dirk met pensioen is, gaat hij ook mee.

‘We brachten Tayler naar de logopedie, gingen daarna bij mooi weer naar het bos en in de wintermaanden bezochten we de zus van Dirk, bij wie we samen gezelschapsspelletjes speelden. De zus keek ernaar uit, de kinderen vonden het fijn en wij ook.

Nu de opleiding van onze Jessy erop zit, is die woensdagopvang niet meer nodig. We voelen ons wat verweesd die dag. Als Jessy binnenkort weer gaat werken, zijn we paraat en er zijn sowieso nog heel wat gelegenheden waarop onze hulp welkom is. Vorige zomervakantie kwamen Tayler en Eliza elk een week op logement en dan gingen ze een week met ons mee op reis. We gingen naar Müllerthal in Luxemburg, niet ver en niet te lang voor die eerste keer. Het is heel goed meegevallen.

Onze pleegdochter en schoonzoon weten dat we graag opvang doen en aarzelen niet om het te vragen. Voor komende zomervakantie is al afgesproken dat de kinderen vier weken bij ons komen. Al onze aandacht en energie zijn dan voor hen. Het huishouden kan wachten en je weet: straks zijn ze naar huis en kan ik op adem komen. Nu we met twee thuis zijn, verloopt de opvang nog relaxter. Het zijn prachtkinderen, we zien ze doodgraag. We zijn al benieuwd hoe ze hun weg zullen gaan in het leven. De zaligste momenten vind ik aan de schoolpoort, wanneer ze dolenthousiast op me toelopen en me in de armen vliegen – “Omaaa!” Onbetaalbaar is dat.’

LEES OOK > Op reis met de kleinkinderen: 5 dingen die je zeker niet mag vergeten

Gezinshuis

Dirk is intussen thuisgekomen, na een middag werken in het appartement waar het koppel dit jaar wil intrekken. ‘Dit huis was ideaal met vier kinderen. Ze hadden elk hun kamer en konden spelen in de tuin. Maar een mens moet niet meer plaats innemen dan hij nodig heeft.

Dit huis is te groot voor twee. In mijn stoutste dromen wordt het een gezinshuis waar opnieuw pleegkinderen kunnen opgroeien. Zulke huizen bestaan al in Nederland en in Vlaanderen groeit de interesse. Het is pleegzorg in een huiselijke context, waarbij de pleegouder werknemer is, wat minder financieel kwetsbaar maakt. Het zou heel mooi zijn mocht ons huis daar in de toekomst een rol in kunnen spelen.’

Woensdag-pastadag

De pleegzorg zit erop, de band met de pleegkinderen blijft. De woensdag-pastadag helpt om elkaar niet uit het oog te verliezen. ‘Het begon met eten klaarmaken voor Tayler, Eliza en mezelf na schooltijd’, vertelt Francine. ‘Toen dacht ik: ik kook een portie mee voor Jessy en haar man. Nu maak ik een grote pot klaar en komen ook pleegzoon Glenn en pleegdochter Elke op woensdagavond bij ons eten. Een gelegenheid om elkaar te zien en te horen waar ze mee bezig zijn.

Ons parcours is niet altijd gemakkelijk geweest. Een breuk met de biologische ouders op jonge leeftijd is zwaar voor een kind. Maar ze doen het goed, elk op hun manier. Alleen met onze Aïcha is het heel pijnlijk afgelopen. Zij stapte zes jaar geleden uit het leven, ze was negentien jaar. Daardoor heb ik een jaar erg diep gezeten. Ik dacht dat ik het nooit meer te boven zou komen. De pijn en het gemis zullen altijd blijven, maar ik kan weer leven en genieten, en weer zorgen en ondersteunen waar ik kan.’

LEES OOK > Pleegzorg jonge vluchtelingen: ‘We hebben al veel van Hekmat geleerd’

Zorgen voor elkaar en de planeet

Bij het buitengaan toont Dirk me de zelfgemaakte kar waarmee hij en de kleinkinderen zwerfvuil gaan rapen in de buurt. Tayler en Eliza versierden de kar met tekeningen. Hier wordt niet alleen zorg gedragen voor vorige en volgende generaties, maar ook voor de omgeving en de planeet. Met Tayler en Eliza als enthousiaste helpers.

‘Als er eentje ziek is, bel ik mama’

‘Dat mama en papa de kindjes op woensdagmiddag van school halen en leuke dingen doen samen, is een grote hulp’, zegt Jessy, mama
van Tayler en Eliza. ‘Ook als ze ziek zijn, bel ik mama. Vroeger gingen Tayler en Eliza ook naar de betaalde crèche, maar Tayler heeft een chronisch longprobleem, daarom wilde ik toen hij klein was vooral zelf voor hem zorgen.

Ik was een tijdje werkloos en toen ik ging werken, combineerde ik een parttime met loopbaanonderbreking voor “zorg voor een ziek kind”. Als Tayler in het ziekenhuis lag, was mama er op momenten waarop ik moest werken. Het is een luxe voor ons dat ze nooit buitenshuis werkte.

Oppas voor beide kinderen samen was soms lastig voor mama alleen. Het zijn allebei ‘doendigaards’, zeker als ze samen zijn. Nu papa met pensioen is, wordt de zorg gedeeld. Mama en papa genieten van de grootouderrol en de kinderen zijn heel graag bij hen. Ze krijgen daar de onverdeelde aandacht van oma en opa, en dat is heerlijk.’

Mantelzorg mag geen verplichting zijn

Dirk en Francine zitten in een zogenaamde ‘sandwichsituatie’: ze nemen zorg op voor de generaties voor én na hen. Mantelzorg is waardevol en onbetaalbaar, maar het moet een vrije keuze kunnen blijven, rekening houdend met de draagkracht en het welzijn van elk familielid. Het mag dus geen gedwongen alternatief zijn, omdat er geen plaats is in de reguliere zorg of omdat die onbetaalbaar is. Vlotte toegang tot flexibele professionele thuiszorg en uitgebreide zorgverlofmogelijkheden zijn daarbij cruciaal.

LEES OOK > De sandwichgeneratie: hoe ziet jouw sandwich eruit?

Topfoto: Kristof Ghyselinck

Dit artikel verscheen in maart 2023 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.