‘Niet elk kind krijgt vandaag de juiste zorg’, stelt professor Sara Willems van de vakgroep Volksgezondheid en Eerstelijnsgezondheidszorg (UGent) vast. ‘Het hangt er maar vanaf waar je wieg staat.’
Voor elk kind dezelfde zorg. Is dat een oplossing om de kloof in de gezondheidszorg te dichten?
‘Het voorstel van een gelijk en bij voorkeur ook gratis zorgpakket wordt vaak als dé oplossing gezien voor de sociale gezondheidskloof. Maar gelijke zorg kan net leiden tot ongelijkheid, omdat niet elk kind dezelfde zorgbehoefte heeft.
De toegang tot zorg moet dus samengaan met de zorgbehoefte. Of een kind wel of niet bij een dokter terechtkan, hangt vandaag sterk af van de financiële middelen van de ouders, van de regio waar het gezin woont en hoe vertrouwd ze met de gezondheidszorg zijn.
‘Zorg op maat van elk kind vraagt zowel algemene als specifieke maatregelen’
Toegankelijke gezondheidszorg op maat van alle kinderen vraagt zowel algemene als specifieke maatregelen. Algemene maatregelen zoals gratis tandzorg zorgen ervoor dat alle kinderen bij een tandarts terechtkunnen.
Daarbovenop hebben kinderen met bepaalde zorgbehoeften specifieke maatregelen nodig zoals meer controles en meer ondersteuning. Maar de vraag is hoe je die gezinnen het best bereikt. Met een brief, een mail of een foldertje via de school? Ja, maar bij de meest kwetsbare gezinnen is een huisbezoek soms nodig of moet je het gezin actief leiden naar de zorg.’
De poort naar de huisarts
Hoe moeten die algemene en specifieke maatregelen er concreet uitzien?
‘Dat gaat over een zorgpakket op maat van elk kind, met aandacht voor zowel de fysieke als mentale gezondheid. Alle kinderen moeten zo vaak als nodig naar de dokter of psycholoog kunnen gaan en daar de juiste zorg krijgen.
Vandaag zien we hier nog financiële drempels. Zo zouden we binnen de eerstelijnszorg – in de eerste plaats de huisarts, dé toegangspoort tot de zorg – een algemene derdebetalersregeling moeten toepassen. Dat is de eerste drempel die weggewerkt moet worden.
Bij de huisarts pleit ik ervoor om het remgeld voor alle kinderen tot één euro of zelfs niets terug te brengen. Dat leidt niet tot overconsumptie, integendeel. Hierdoor vermijden we dat ongeruste ouders met hun kind meteen naar een kinderarts of de spoed trekken.’
LEES OOK > De rol van de huisarts: ‘Onze gezondheid is vandaag een gezamenlijke verantwoordelijkheid’
Gaat het niet over meer dan alleen maar financiële drempels?
‘Dat klopt. Bij toegankelijke gezondheidszorg kijk je ook naar hoe het hele zorgproces verloopt. Bijvoorbeeld hoe je een online afspraak maakt, hoe je een formulier invult als je de taal onvoldoende kent, wat je moet doen als de voorbereidende onderzoeken over verschillende dagen gespreid zijn…
Dat zijn allemaal extra drempels: voor ouders met beperkte computervaardigheden, voor anderstaligen of voor ouders die niet vlot in het ziekenhuis raken omdat ze geen eigen auto hebben. Zorg op maat van kinderen betekent dan ook meer kindvriendelijke zorg.’
Sociale ongelijkheid breed aanpakken?
Hoe pak je een meer kindvriendelijke gezondheidszorg in de praktijk aan?
‘Organisatorisch is dat niet altijd eenvoudig, maar soms zijn kleine ingrepen voldoende: een speelhoekje in de wachtzaal inrichten, afspraken niet alleen online regelen, eenmaal per week avondconsulten aanbieden, telefonisch of via sms herinneren aan opvolgafspraken … Wat vooral telt, is luisteren naar kinderen en gezinnen, kijken naar hun specifieke behoeften en samen met hen op weg gaan.
‘Er zijn niet alleen inspanningen nodig in de gezondheidssector om sociale ongelijkheid bij kinderen aan te pakken’
Maar het is evengoed belangrijk om de sociale ongelijkheid breed aan te pakken. Zo moeten we bijvoorbeeld scholen extra ondersteunen om een degelijk gezondheidsbeleid te voeren.
Maar ook andere domeinen zoals huisvesting of mobiliteit komen dan in beeld. In welke buurt groeit een kind op? Is daar veel doorgaand, vervuilend verkeer? Hoe zit het met de verkeersinfrastructuur?’
Bedoel je daarmee dat een kindnorm, zoals de Gezinsbond die op verschillende domeinen voorstelt, helpt om de sociale ongelijkheid aan te pakken.
‘Inderdaad. Een leefbare buurt doet kinderen bijvoorbeeld meer stappen, fietsen en buitenspelen. Er zijn dus niet alleen in de gezondheidssector inspanningen nodig om sociale ongelijkheid bij kinderen aan te pakken. Andere domeinen zoals onderwijs, huisvesting en mobiliteit spelen hier evengoed een belangrijke rol.’
LEES OOK > Zet kinderen en jongeren niet buitenspel in de publieke ruimte
Foto: Kristof Ghyselinck
Dit artikel verscheen in april 2022 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 08/04/2022, laatste update op: 16/10/2023Tags: armoede