Van bevruchte eicel tot baby op negen maanden. Klaar om verder te groeien op onze wereld. Het is een wonder, en een gouden kans. Want als je buik en baby sneller groeien dan kool, maakt de juiste voedingsbodem een groot verschil. Zowel voor de lichamelijke als voor de mentale ontwikkeling van je kind. Benieuwd hoe de vroegste ervaringen – in de baarmoeder, tijdens de geboorte en in de vroege kindertijd – het leven van je baby beïnvloeden? Wij vonden antwoorden in de pre- en perinatale psychologie.
‘Ervaringen tijdens de zwangerschap en geboortetijd kunnen een imprint nalaten bij jouw kindje. Dat is voor velen nog onbekend terrein’, vertelt psychotherapeute Sylvie Geerdens van Birthimprints, een instituut dat mensen ondersteunt en bijschoolt in de pre- en perinatale psychologie – de periode voor, tijdens en kort na de geboorte. ‘Van zwangerschap tot geboorte worden veel bouwstenen gelegd die zich goed of minder goed ontwikkelen. Als je je hiervan bewust bent, biedt dit nieuwe kansen.’
Pro(fessional in) pre- en perinatale psychologie
Sylvie Geerdens is getrouwd en mama van vier kinderen. Ze werkt als psycho-, spel- en babytherapeute, en verdiept zich in pre- en perinatale psychologie en traumatherapie (voor en rond de geboorte). Ze is mede-oprichtster van Birthimprints, een instituut voor pre- en perinatale ondersteuning en vorming.
‘Dankzij onze kinderen rolde ik in de pre- en perinatale psychologie. Onze dochter huilde vaak als baby, ik liep dagen met haar op mijn arm. Het was de start van een hele zoektocht.
Nadat we fysieke kwaaltjes hadden uitgesloten, zochten we een andere verklaring. Ik voelde dat ze dingen meedroeg die ik niet kon plaatsen. Dus ging ik mij verdiepen in de wereld van het kind in de moederschoot. Al snel besefte ik dat baby’s daar meer voelen, ervaren en beleven dan ik ooit had gedacht.
Nooit meer in ons leven maken we zo een snelle ontwikkeling door als tijdens de zwangerschap, geboorte en de eerste periode erna. De bouwstenen die daar worden gelegd hebben veel impact op het latere leven.
Eet je gezond als mama? Heb je veel stress? Voel je je veilig? Dat beïnvloedt de ontwikkeling van je baby. Je kan het vergelijken met een zaadje. Dat groeit ook beter in een goede, gezonde voedingsbodem dan in droog zand.’
LEES OOK > Ik ben zwanger, mag ik nog …?
Minder stress, meer verbinding
‘Verschillende factoren beïnvloeden de ontwikkeling van je baby. We weten uit onderzoek dat stress zorgt voor hogere cortisolniveaus, en dat de mama dit doorgeeft via de placenta aan haar kind. Voor korte periodes is dit niet zo erg. Maar chronische stress of spanning kan lastig zijn voor een kindje en een imprint nalaten, zowel tijdens de zwangerschap als kort na de geboorte.
Je hiervan bewust worden als ouders roept soms schuldgevoelens op. Maar iedereen doet zijn best, met wat hij weet en kan op dat moment. Je kan imprints ook later in het leven helen. Maar hoe mooi zou het zijn om onze kinderen van bij het begin veel stress te besparen en een gezondere voedingsbodem te geven voor hun psychosociale ontwikkeling?’
Even stil zitten en stilstaan
‘Het is belangrijk om ook tijdens de zwangerschap al te verbinden met je baby. Heb je een drukke, stressvolle dag? Neem dan tijd om daar even bij stil te staan. Vertel je kindje, in stilte of luidop, hoe jij de dag hebt beleefd. Laat hem voelen dat jullie verbonden zijn en dat je je ervan bewust bent dat hij de stress ook heeft ervaren.
Bouw bewust rustmomentjes in als mama, zodat jouw stressniveau kan zakken. Als jij die rust kan terugvinden, voelt jouw kindje die rust ook terugkomen. Ook papa’s en meemama’s hebben hier een belangrijke rol. Ze kunnen verbinden met hun kindje door de buik te strelen of ertegen te praten. En ze kunnen goed voor mama zorgen. Zo voelt ze zich gedragen en geniet de baby mee.’
LEES OOK > De langzame vroeggeboorte van een mama
Geboren worden is intens
‘Geboren worden is een heel intense ervaring, voor ouders en baby’s. Als je je hiervan bewust bent, brengt dit nieuwe kansen mee. Zo veranderde onze zoektocht ook onze manier van geboorte geven. We kozen bewuster voor een rustige, prikkelarme geboorte-omgeving. Verbonden met het proces en ons kindje, wat een natuurlijke geboorte positief kan beïnvloeden.
Het is belangrijk om verbinding te maken tijdens en na de geboorte. Neem tijd om je kindje te ontvangen en verwelkomen, in alle rust en veiligheid. Om het te voelen, ruiken en bekijken.
Ook na de geboorte was ik bewuster van de leefwereld van mijn baby, waardoor we ons meer verbonden voelden. Huilde mijn kindje nog na alle nodige zorgen? Dan mocht dat verdriet er zijn, zonder dat ik naar oplossingen zocht. In die momenten, hoe klein ook, leerde mijn kindje dat hij ruimte kreeg voor al zijn emoties. Dat hij zijn verhaal mocht vertellen om er een plekje aan te geven.’
LEES OOK > Ons magazine Brieven aan Jonge Ouders én nieuwsbrief groeien mee met je baby
Emoties erkennen en ontvangen
‘Baby’s hebben nog geen woorden. Ze uiten zich vooral in lichaamstaal, van huilen en overstrekken tot lachen en voetje trappen. Hierop afstemmen betekent veel voor je baby. Geef hem ruimte om te voelen, en toon dat je hem hierin wil zien en horen. Niet elk kind heeft geboortetrauma’s. Maar elk kind wordt graag gezien en gehoord in zijn verhaal.
‘Ik hoor van mama’s soms dat de bevalling voor hen al zo intens was. Ze vragen mij wel eens of het kan dat het voor hun kindje ook zo was? Dat buikgevoel zit meestal juist. Het kan helpen om met jouw baby te praten over die intense ervaring. Gewoon erkenning geven.
Je kan dingen benoemen zoals “Ik voel veel spanning in je lijfje, die geboorte moet voor jou wel intens geweest zijn. Maar mama en papa zijn er nu voor jou. Je bent veilig en welkom in deze wereld.” Die erkenning en verbinding maken een groot verschil.’
LEES OOK > Vadercoach Niki Vanhamel: ‘Huilen is voor een baby een behoefte, net als eten en slapen’
Hulp zoeken en vragen
‘Baby’s die een intense ervaring meemaken, kunnen vaak moeilijker reguleren. Ze huilen meer, vragen vaker om eten en vallen moeilijker in slaap. Op die manier uit een kindje vaak de lading stress of spanning die het met zich meedraagt. Een baby heeft sowieso een paar maanden nodig om zich aan te passen aan onze wereld. Als de regulatie en coregulatie daarna niet op gang komen, duidt dit vaak op onderliggende spanning.
Als ouders bij ons op babytherapie komen, gaan wij met hen in gesprek en observeren we het kindje. We vertalen de babytaal zodat de ouders meer in verbinding komen met het verhaal van hun kindje.
We helpen ouders ook steun vinden om zelf opnieuw tot rust te komen, want gestreste baby’s vragen veel zorg en nabijheid. Hierdoor zijn ouders vaak overvraagd en oververmoeid, waardoor ze niet de ouder kunnen zijn die ze willen zijn. Het is dan samen zoeken hoe we dit weer in balans krijgen.
Steun uit de omgeving is echt belangrijk. Ben je zwanger? Kijk dan uit naar mensen aan wie je iets kan vragen en van wie je iets durft ontvangen. Van een uurtje oppassen tot een ovenschotel brengen of je lakens verversen. Zo hoef je niet steeds over je eigen grenzen te gaan en kan je goed genoeg ouder zijn tijdens die intense babyperiode. It takes a village …’
LEES OOK > Is jouw gezin goed omringd? Bouw aan je ‘dorp’
Ook zinvol voor oudere kinderen
‘Je kan hier ook mee aan de slag bij oudere kinderen. Is mama opnieuw zwanger of bladeren jullie samen door geboortefoto’s? Kijk dan even terug naar de geboorte vanuit jouw eigen ervaring en emotie. Je kan iets zeggen als: “Toen de dokter jou even meenam was dat moeilijk voor mama, misschien was dat voor jou ook niet zo leuk.” Zo geef je je kind een stuk mee van wat er toen is gebeurd.
Elk moment waarop kinderen verbinden met hun verhaal en hun ouders is een leerschool. Het is zo belangrijk dat ze bij hun gevoel mogen komen en dat mogen uiten. Dat leert hen dat dit ook mag en kan op andere momenten in het leven.’
Het is nooit te laat om te helen
‘Triggert dit iets bij jezelf? Dat kan. Jouw geboorteproces vormt jou voor een stuk. Misschien kwam je intense ervaringen tegen die niet zijn geheeld. Vaak gaat het om dingen waarin je al je hele leven vastloopt. Dingen waaronder spanning zit die oplaait in moeilijke situaties, hier en nu.
Een voorbeeld: wie geboren wordt met de navelstreng rond zijn hals geklemd, vindt het later soms lastig om een das of coltrui te dragen. Misschien is het ook spannend om nieuwe stappen te nemen, omdat vooruitgang als benauwend kan voelen. Gelukkig kan je ook als volwassene nog aan de slag met jouw geboorte-imprints: via gesprekken, lichaamswerk of traumatherapie. Het is nooit te laat om te helen.’
De ultieme tip: vertragen
Op mijn vraag of Sylvie nog een ultieme tip heeft voor ouders, geeft ze deze boodschap nog mee: ‘Probeer te vertragen en te verbinden, zowel voor jezelf als voor je kinderen. Het is belangrijk om tegemoet te komen aan het ritme van het kind. Baby’s zijn niet klaar om mee te draaien in de ratrace.’
LEES OOK > Binu Singh: ‘Een kind is niet gemaakt voor de ratrace’
Met een baby in huis ziet je leven er een pak anders uit. Daarom krijg je als jonge ouder gratis ‘Brieven aan Jonge Ouders’, een tijdschrift van de Gezinsbond boordevol herkenbare verhalen en boeiende weetjes. Ook kan je je inschrijven voor onze maandelijkse nieuwsbrief die perfect de leeftijd van je kindje volgt. Schrijf je hier snel in!
Gepubliceerd op: 28/03/2022, laatste update op: 23/05/2022