‘”Dit is voor jongens en dat is voor meisjes”: het zou fijn zijn als we zulke uitspraken achterwege kunnen laten.’ Aan het woord: Lynn en Marijn. Trotse ouders van Tos (8), Rie (6) en Nim (3). Het belangrijkste principe in hun opvoeding: de kinderen simpelweg laten zijn wie ze zijn. Zin om te luisteren naar dit verhaal? Scrol dan door naar de podcastaflevering onderin.
Lynn: Ik ben heel gericht bezig met genderbewust opvoeden, soms misschien een beetje TE. Toen Tos een jaar of drie was, liep ik met hem op een rommelmarkt en had hij plots – heel even – interesse in een prinsessenkleed. Ik vond het fantastisch en greep dat moment meteen aan. Zo van: ‘Yes, hier begint mijn genderbewuste opvoeding!’ Maar Tos kwam thuis met dat kleed, trok het aan, keek naar zichzelf in de spiegel besliste om het toch niet te dragen. (lacht)
Ik speel gewoon zo vaak mogelijk in op dergelijke situaties en leg ze ook uit aan de kinderen. Als we bijvoorbeeld ergens naar het toilet gaan waar man- en vrouw-icoontjes op de deuren staan, praat ik daarover met hen. Want zeker toen Tos nog klein was, zag ik bij hem die tweestrijd: hij wou het liefst met mij mee naar het toilet, maar tegelijk identificeerde hij zich niet met dat figuurtje op de deur.
Balans bewaren
Marijn, hoe zit dat met jou? Wil jij op het vlak van genderbewust opvoeden ook graag steentjes verleggen?
Marijn: Hoewel het minder in mijn hoofd zit dan bij Lynn, ben ik me wel bewust van mijn functie als rolmodel. Lynn en ik wassen, koken, zorgen voor de kinderen en doen allebei evenveel in het huishouden. Ik doe dat in de eerste plaats omdat ik de best mogelijke papa wil zijn voor Tos, Rie en Nim, maar tegelijk vind ik het ook belangrijk dat de kinderen dat oppikken en normaal vinden. Als Lynn en ik al eens het gevoel hebben dat we op een andere golflengte zitten, heeft dat vooral te maken met het feit dat ik de balans wil bewaren. We moeten opletten dat we niet doorslaan.
Wanneer mijn zoon bij het afschuren van een kastje zegt dat het bij mij sneller gaat omdat ik sterker ben, zal ik wel opmerken dat zijn zus dat ook goed kan, maar tegelijk wil ik hem niet afremmen. Hij mag bewondering hebben voor mijn ‘mannelijke’ aanpak, hij mag opkijken naar mij. En intussen zie ik er geen graten om in de living met mijn dochters pirouettes te draaien op de Notenkrakersuite. Ik speel gewoon in op wat zij aangeven, zonder dat iets moet of niet mag. Ik leg in geen enkele richting druk op: lang haar, kort haar, maakt niet uit. Wees vooral wie je bent.
Lynn: Toen onze dochters onlangs om oorbellen vroegen, besefte ik dat we dat nooit voorgesteld hadden aan Tos. Ik sprak hem daarover aan en hij reageerde met: ‘Maar dat is toch voor meisjes?’ Ik vertelde hem dat jongens evengoed oorbellen kunnen hebben, dat ze die meestal maar aan één kant dragen maar dat het evengoed aan beide kanten kan. En zo rijpte dat idee een tijdje in zijn hoofd en in zijn hart.
Hij heeft een vriendje wiens mama dezelfde principes volgt als ik, en we hebben het daar samen met onze zonen over gehad. De jongens beslisten dat ze een oorbel willen en dat ze die met z’n tweeën gaan laten zetten. Ze zijn er zich goed van bewust dat het eerder uniek is, dat ze de enige jongens van de klas zullen zijn met een oorbel. Ik denk niet dat Tos het zou doen zonder zijn vriendje, hij moest wel wat gesteund worden.
Praten jullie ook over eventuele reacties van andere mensen?
Lynn: Zeker. Als ik voel dat we raken aan een iets gevoeliger thema, probeer ik mijn kinderen er wat voor te wapenen. Ik heb Tos verteld dat heel wat mensen oorbellen alleen linken aan meisjes, dus dat hij inderdaad zulke reacties kan krijgen. (glimlacht) Ik herinner me zo’n voorval bij mijn grootmoeder. Tos leert op school breien en haken en doet dat enorm graag. Toen hij op een dag heel trots met zijn breiwerkje binnenkwam bij zijn overgrootmoeder, reageerde zij: ‘Allez, dat is toch voor meisjes?’
Tos had haar reactie niet gehoord, dus ik heb me toen even naar haar gericht om haar een beetje te corrigeren – al klinkt dat woord te cru. Ik vertelde haar dat hij echt het vak handwerk krijgt op school, en dat het misschien fijner is om daar positief op te reageren. Daarna zei ze inderdaad gewoon: ‘Oh, wat een leuk breiwerkje!’ Zie je, op die manier probeer ik mijn omgeving wat mee te nemen in dat genderbewust opvoeden.
LEES OOK > Hoe geef ik mijn kind een genderbewuste opvoeding?
Inspiratie & tegenwind
Heb je het gevoel dat jullie met je aanpak andere ouders inspireren?
Lynn: Ik ben nogal actief op sociale media en post regelmatig over die thema’s. Hoewel ik mezelf zeker geen influencer wil noemen, omschrijven anderen mij soms wel zo. En ja, ik voel dat ik via die weg ouders inspireer, maar mijn volgers zijn sowieso al geïnteresseerd in zulke zaken. Ik ben honderd procent overtuigd van de opvoeding die ik mijn kinderen geef en van wat ik ermee wil bereiken… Dus als ik hier of daar wat commentaar of tegenwind krijg, doet me dat niet veel. Maar het zou mij wel deren mochten mijn kinderen daar commentaar door krijgen…
Marijn: Ons gezin komt af en toe in beeld op sociale media, maar ik heb daar absoluut geen probleem mee. Ik vind het zelfs fijn. (glimlacht) Een tijdje geleden kon je mij bewonderen op Instagram terwijl ik een rok aanhad en met de meisjes stond te dansen.
Lynn: Als de meisjes aan Marijn vragen of hij met hen wil dansen als een prinsesje, gaat hij daar zonder gêne in mee. Dat vind ik ook zo mooi aan hem. (glimlacht) Het was alleen een beetje zoeken naar een rok die hem paste. Uiteraard heb ik wel eerst met hem besproken of we dat beeld online zouden zetten.
Marijn: Ik vond het vooral interessant om te zien welk effect het had. Die foto werd massaal opgepikt en is zelfs een beetje viraal gegaan in Nederland. Mensen spraken er mij regelmatig over aan, wat mij de kans gaf om uit te leggen dat ik het maar normaal vind om zo te dansen met mijn dochters. Niet dat ik dat elke dag doe, natuurlijk.
Lynn: Ja voilà, het was gewoon een momentopname van hoe het er bij ons aan toegaat. Het werd zeker niet in scène gezet het was ook geen stunt. Maar we hopen wel dat het andere ouders inspireert.
Merk je dat jullie kinderen zich al meer bewust zijn van het genderthema dan hun leeftijdgenootjes?
Marijn: Toen we onlangs boekjes lazen op het grote bed, gaf Rie een opmerking over een meisje dat afgebeeld werd met kort haar. Ik zweeg, maar Tos wees haar nogal kordaat terecht: ‘Jongens kunnen ook lang haar hebben hoor! Hoe vaak moet ik het nu nog zeggen?’ Ik liet hen onderling wat kibbelen want het was mooi om te horen, heel naturel. Tos voelde dat zijn identiteit wat in vraag gesteld werd en reageerde daarop. Leuk om te merken dat onze opvoeding zijn vruchten afwerpt, zonder dat het gepusht wordt. (knipoog) Toch niet door mij.
Kleine steentjes
Hebben jullie tips voor ouders die genderbewust willen opvoeden?
Lynn: Een evidente eerste stap is gewoon al stilstaan bij het speelgoed dat je aanbiedt. Je kan een jongen ook eens een pop geven en meisjes hoeven zeker niet altijd roze spulletjes te dragen. Bij ons wordt al het speelgoed gedeeld maar ze hebben natuurlijk hun voorkeuren. Zo neigen de meisjes inderdaad meer naar poppen en naar Barbie en zal Tos eerder voor bouwspeelgoed kiezen. Maar als de pony’s van de meisjes op één van zijn constructies staan, speelt hij daar ook mee.
Voor de rest komt het er volgens mij op aan om de dingen aan te moedigen waarmee je kroost zelf komt aanzetten. En tolerant zijn, ook als je kind een hobby kiest die in jouw ogen misschien eerder iets voor het andere geslacht is. Laat je kind gewoon zijn wie het is. Onlangs kwam een vriendje bij ons spelen, en die jongen wou zich laten schminken en zijn nageltjes lakken. Niemand van onze kinderen vond dat raar, ze reageerden er zelfs niet op. Mooi toch?
LEES OOK > Roze of blauw? Genderstereotypen doorbreek je nog vóór je kindje er is
Wat denk jij, Marijn?
Marijn: Ik ben zelf geen vragende partij om mijn nagels te laten lakken, maar ik tolereer het wel en laat op die manier voelen dat dat oké is voor mij. Doe vooral wat je graag doet, en gebruik dat om het goeie voorbeeld te geven aan je kinderen. Ze weten dat ik niet echt bezig ben met kleren, daarvoor zullen ze eerder bij Lynn aankloppen. Koken vind ik wél plezant, dus ik doe dat vaak en betrek de kinderen daarbij. Ik neem mijn verantwoordelijkheid in het reilen en zeilen van ons gezin zodat ze hun papa in verschillende rollen zien, rollen die in vorige generaties nog strikt apart gehouden worden. Daarnaast zal ik er hen bijvoorbeeld op wijzen dat de bedrijfswagen er één van mama’s werk is. Zulke subtiele dingen kan je hen makkelijk meegeven en zullen allemaal samen toch een impact hebben.
Lynn: Het zit inderdaad in kleine dingen. Als iedereen een mini steentje probeert te verleggen, komen we al een heel eind. Het zou bijvoorbeeld fijn zijn mochten we uitspraken als ‘dit is voor jongens en dat is voor meisjes’ achterwege laten. Of er toch eens over nadenken op het moment dat we zo’n opmerking voelen opborrelen. Want ik snap dat heel goed, ik heb dat zelf ook nog. We zijn uiteindelijk een marinade van onze opvoeding waarin mannelijke en vrouwelijke stereotypen heel sterk aanwezig waren.
Een klein knoopje in de zakdoek van alle ouders dus, gewoon om daar wat meer aandacht aan te geven.
Lynn: Ja, want onze woorden vormen de basis van hun inner voice, van hoe onze kinderen zullen denken en doen. Da’s nu eenmaal de verantwoordelijkheid die we hebben als opvoeders.
Marijn: Denk er zeker niet te veel over na en schiet niet in een kramp. Je bent niet fout bezig als je eens zegt dat papa harder kan schuren dan mama – want misschien is dat gewoon zo. Maar zoals Lynn zegt: praat erover met je kinderen. Je zal versteld staan hoeveel ze van je oppikken.
LEES OOK > HERBEKIJK WEBINAR: Genderbewust opvoeden – Liselotte Vandenbussche
Podcast over Lynn: jezelf kunnen zijn, begint thuis
Foto’s: Louis Kerckhof
De Gezinsbond wil werk maken van een maatschappelijk draagvlak rond vrije keuze in gender en seksualiteit. We zijn ervan overtuigd dat je goed voelen thuis begint. Meer over het onderwerp lees je in ons dossier Alle liefs voor M/V/X.
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 02/02/2023, laatste update op: 10/10/2023Tags: genderbewust opvoeden