Als je tienerkleinkind geconfronteerd wordt met een scheiding

Hoe kinderen reageren op een scheiding is afhankelijk van verschillende factoren. Leeftijd, karakter en veerkracht van het kind spelen hierbij een grote rol. Hoe ouder een kind wordt, hoe meer het kan begrijpen wat een scheiding inhoudt of waarom zijn ouders niet samen kunnen en willen wonen. Maar begrip en aanvaarding zijn twee verschillende dingen. Een tienerkleinkind dat geconfronteerd wordt met een scheiding, kan zich al goed uitdrukken en vertellen wat hij voelt. Als hij of zij dat wil.

Op deze leeftijd is erbij horen heel belangrijk. Doordat de ouders uit elkaar gaan, wordt het kind ‘anders’. Ze gaan zich schamen voor de situatie en verbloemen dat met stoerdoenerij en onafhankelijk gedrag.

Aan de hand van verhalen of boeken kan het kind ontdekken dat hij niet de enige is in deze situatie.

Ook op deze leeftijd zijn grootouders een veilige haven in tijden van scheiding. Rust, regelmaat, dezelfde regels en stabiliteit van altijd worden door kinderen in die woelige periode zeer geapprecieerd.

Door de leeftijd van deze kinderen, kunnen ze, vanuit hun karakter of de situatie, heel verschillende rollen op zich nemen binnen het nieuwe gezin. Elk van deze rollen heeft valkuilen, waar jij als grootouder een steun kan betekenen.

LEES OOK > Grootouders als veilige haven bij echtscheiding

De schuldige

Deze kinderen gaan vaak op zoek naar een oorzaak voor de scheiding. Hoewel ze al meer begrijpen, zijn ze niet altijd in staat het complexe proces voorafgaand aan een beslissing tot scheiding te doorgronden. De ‘schuldige’ is voor hen vaak degene die de stap heeft gezet of de beslissing heeft genomen. Dat durven ze in toenemende mate ook zeggen, waardoor kinderen vanaf 10 jaar meer kans hebben om in een strijd tussen de ouders terecht te komen.

Wat kan je doen als grootouder?

Kies zelf geen partij. Kiest het kind zelf expliciet partij, of spreken ze kwaad over een andere ouder, probeer dan uit te leggen dat de verantwoordelijkheid nooit bij een persoon kan liggen.

Het kan verleidelijk zijn de ‘aangevallen’ ouder te verdedigen of je eigen emoties te laten meespelen, maar dat is geen goed idee. Hou zoveel mogelijk een neutrale positie aan. Je eigen emoties benoemen kan helpen om je kleinkind duidelijk te maken waarom het niet kan. ‘Het doet me verdriet zo over je mama en je papa te horen praten.’ Ook dat kan je aangrijpen om in gesprek te gaan met het kind: waarom zeg je die dingen over je mama of papa? Hoe voel je je?

De zorger

Omdat het kind al wat ouder is, worden ze aanzien als groot en zelfstandig. Ze voelen zich daarom soms verplicht om de zorg voor een ouder op te nemen.

Als grootouder kan je hier maar beter alert voor zijn: als je (schoon)kind te veel op je kleinkind leunt, is het tijd om er (voorzichtig) iets van te zeggen. Een kind dat in een zorgrol wordt geduwd, wordt gedwongen snel volwassen en moet zichzelf en zijn ontwikkeling te veel opzij zetten.

LEES OOK > Hoe kan je je kleinkinderen steunen bij een scheiding van hun ouders?

De vereniger

Zowat alle kinderen wiens ouders scheiden, blijven (lang) hopen dat ze terug bij elkaar komen. Kinderen in deze leeftijdscategorie gaan daar vaak ver in en blijven proberen. Wanneer duidelijk wordt dat deze pogingen mislukken, voelen ze zich machteloos en eenzaam.

Wat kan je doen? Wees alert voor te stoer gedrag, het opeisen van de onafhankelijkheid en eenzaam gedrag. Probeer een gesprek aan te gaan, eventueel tijdens de afwas, boodschappen of koekjes bakken en peil naar de emoties van je kleinkind. Wat wil je kleinkind, hoe realistisch is dat, kan hij of zij praten met vriendjes?

Wees je ook bewust dat, net als op andere leeftijden, de echte ‘slag’ van de scheiding veel later kan komen. Als mama en/of papa hun leven weer wat op rails krijgt, komt er voor het kind ruimte voor zijn gevoelens. Dit kan zich uiten in hoofd- en buikpijn, depressieve gevoelens, lastig gedrag, slecht of overmatig eten, slaapproblemen, boosheid, verdriet of angsten.

Doordat er enige tijd verstreken is, lijkt er op het eerste zicht geen link te bestaan met de scheiding, maar vaak is die er wél. Als grootouder kan je je (schoon-)kind hier ook op wijzen.

Kleinkind in twee huizen

Het dossier ‘Kleinkind in twee huizen’ kwam er omdat we als Gezinsbond merkten dat grootouders zich zorgen maken wanneer hun kinderen en kleinkinderen met een scheiding worden geconfronteerd.

Ook zijn ze op zoek naar manieren om hen te ondersteunen, informatie over echtscheidingen en die rol die zij daarin kunnen spelen. In dit dossier brengen we tips voor steun en begeleiding samen, voor jezelf, voor je kind én voor je kleinkind(eren).

Wil je het Magazine voor GROOTouders ontvangen? Schrijf je dan in voor het magazine en de bijbehorende nieuwsbrief. Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.

Tags: echtscheiding