Voor de babbel met Erika Vlieghe spreken we af in haar tuin, tussen het groen. ‘Je ziet, we hebben hier meegedaan aan: Maai Mei Niet. Nu ja, dat doen we eigenlijk al jaren, zelfs toen de actie nog niet bestond!’ (lacht) De toon is meteen gezet. Bij een zalig mooie ondergaande zon praten we over Griekse mythen en muziek, pubers, PlayStations en diepvriespizza’s.
Beleefdheid
Kan je ons iets vertellen over het gezin waarin je opgroeide?
Erika Vlieghe: ‘Ik ben samen met mijn zus opgegroeid in een fijn en warm nest, een traditioneel gezin. Mijn vader is professor kunstgeschiedenis en mama was laborante in de microbiologie, maar zij is voor ons thuisgebleven.
Mijn zus en ik zijn grootgebracht met heel veel kunst, cultuur en geschiedenis: we gingen regelmatig naar tentoonstellingen en concerten, er stond thuis vaak klassieke muziek op en mijn vader las voor uit de Griekse mythologie.
Die verhalen kregen we mee, maar we waren niet zo goed mee met de tijd, want we hadden thuis alleen zo’n oude zwart-wit-tv met enkel BRT en RTBF. Ik heb dus heel wat Franstalige films gezien, van Louis De Funès en zo, maar ik kende niets van de programma’s waar mijn klasgenootjes naar keken.
Mijn ouders waren best streng, vooral op het vlak van beleefdheid, al werden we wel aangemoedigd om – in alle beleefdheid – ons gedacht te zeggen. Ik was een braaf meisje, maar toch ook frank. Niets veranderd, dus! (lacht)
Naast beleefdheid vonden mijn ouders ook de school heel belangrijk. We moesten goed werken, buizen was niet echt een optie. Bij onze hobby’s kregen we de boodschap mee: als je aan iets begint, moet je je inzetten en het afmaken. Mijn zus en ik hadden veel hobby’s, en dan vooral meisjesachtige dingen. Ballet, muziekschool met piano en fluit, dictie …
Die muziekschool, ik had daar bewust voor gekozen en was er ook erg gedisciplineerd in: ik stond ‘s ochtends zelfs vroeger op om te oefenen! Fluit was echt mijn instrument, ik wou dat graag kunnen en ben blij dat ik toen zoveel geoefend heb.
Ik ben altijd fluit blijven spelen en ben een aantal jaar geleden voor het eerst naar een harmonie gegaan. Samen muziek maken is ontzettend plezant en ontspannend, ik geniet daar zo hard van!’
Keukentafeldiscussies
Was je een hevige puber?
‘Oh nee, totaal niet! Ik heb absoluut geen zwaar experimentele jeugd achter de rug. Het lag ook niet in mijn karakter om het uit te hangen. Mijn niveau van rebelleren was: mijn boterhammen opeten in de gang in plaats van in de refter of stiekem naar het winkeltje gaan om een frangipanneke te kopen. (lacht)
Maar kijk, ik haal mijn schade nu in door al eens boos te worden tegen de minister-president! (lacht)’
LEES OOK > Bekende vader Willy Sommers: ‘Ik heb nooit puberstreken uitgehaald’
Je zonen zijn intussen zestien en achttien. Lijkt de opvoeding die je hen geeft op de opvoeding die je zelf kreeg?
‘Ik denk dat je snel teruggrijpt naar de principes waarmee je zelf werd opgevoed. En – best verwonderlijk – ook naar de dingen die je helemaal niet zo leuk vond. Zoals die strengheid, je best moeten doen, zorgen dat je werk goed gedaan is … Je gebruikt uiteindelijk toch hetzelfde referentiekader, zij het een beetje aangepast.
Er verandert veel wanneer je kinderen beginnen te puberen, maar ik merk ook dat bepaalde dingen totaal niet veranderen: we maken hier nog altijd dezelfde grapjes als vroeger. Ik vind het echt boeiend om te zien hoe mijn zonen zich ontpoppen en om vast te stellen wat ze ineens allemaal weten en kunnen.
Uiteraard ben ik nu minder op de hoogte van wat er gebeurt in hun leven, en dat is jammer. Soms zou ik een vlieg op de muur willen zijn wanneer ze praten met hun vrienden. Nu ja, het hoort erbij. Rond je vijftiende gaat je wereld open en hou je bepaalde dingen liever voor jezelf.’
Ben je goed op de hoogte van de digitale wereld waarin tieners vandaag opgroeien?
‘Niet echt. Ik loop helemaal achter en word daar door mijn zonen regelmatig mee geplaagd. Ze spelen vaak vechtspelletjes en weten dat ik daar geen fan van ben.
Maar toen de PlayStation hier nog beneden stond, keek ik wel eens mee. En ik moet zeggen: die soldaat liep echt in prachtige landschappen! Hij had ook altijd een hond bij zich, ontzettend schattig. Op zulke dingen focuste ik mij dan. (lacht)’
LEES OOK > Meepraten met je tiener: een handleiding
Je hebt met hun vader een systeem van co-ouderschap, hoe verloopt dat?
‘Toen ze jonger waren, volgden we een strikte regeling, met duidelijke afspraken en kalenders. Maar nu ze groter en mobieler zijn, spreek ik met hun vader vooral af bij wie ze zullen zijn en waar ze eten. (glimlacht)
Volgens mij kan co-ouderschap voor tieners soms ook een zegen zijn, er glipt al eens een afspraak tussen de mazen van het net …’
In elk gezin zijn er wel eens botsingen, waarover gaan die bij jullie?
‘Meestal over schoolwerk versus schermtijd. De enige manier om die schermtijd wat te beperken, is zelf met een alternatief komen. Niet evident als je vaak druk bezig bent.
Tijdens de lockdown ging hun schermtijd serieus de hoogte in, maar ze hadden dan ook een moeder die vaak afwezig was omdat ze al eens naar een Veiligheidsraad moest. Daarnaast heeft de smartphone in die periode hun sociaal leven een klein beetje gered, dus ik liet het los.
Ik vind het wel jammer dat ze bijna niet meer lezen. Maar het internet opent ook deuren, ze zoeken en pikken veel op, al gaat het toch minder in de diepte.
Waar ik echt van geniet, zijn onze keukentafeldiscussies over thema’s als genderfluïditeit, het klimaat en natuurlijk ook politiek. Ik vind het knap dat ze daarover nadenken en zich een mening vormen.’
Run, Erika, run!
Je speelde tijdens de coronapandemie een belangrijke rol, wat was de impact daarvan op je gezin?
‘Mijn indruk is dat ze daar niet enorm veel nadeel van ondervonden hebben. Tieners vinden het waarschijnlijk niet zo heel erg dat hun moeder vaak van huis is en dat ze vaker diepvriespizza moeten eten. (lacht)
Ik vergelijk mezelf dikwijls met Forrest Gump: die man maakte van alles mee, laveerde een beetje door het leven en stond dan ineens naast de president. Dat gevoel heb ik ook soms, dat ik per ongeluk in die Veiligheidsraad terechtgekomen ben.
‘Ik was absoluut geen rebel, maar haal mijn schade nu in door al eens uit te vliegen tegen de minister-president’
Mijn zonen gaan er rustig mee om, maken er af en toe een grapje over en zijn er stiekem wel trots op. En voor de rest: over tot de orde van de dag.
Ze hebben de maatregelen trouwens altijd goed gerespecteerd, maar die indruk heb ik van veel jongeren – respect daarvoor! Ik heb mijn zonen ook gezegd: “Doe het mij niet aan dat jullie op zo’n feestje betrapt zouden worden!” (lacht)’
Wie vaak in beeld komt, krijgt ook een pak commentaar te slikken …
‘Klopt. Op sociale media heeft iedereen over alles een mening, van je kapsel tot de giletjes die je draagt. En zeker als je een vrouw bent.
Wij kunnen hier goed met onszelf lachen en lachen dus ook met die opmerkingen. Een perfectionistisch gezin zijn we absoluut niet, zeker niet wat het uiterlijk betreft.
En ja, met die heisa rond mijn “niet zeuren”-uitspraak werden mijn zonen daar wel eens over aangesproken, maar uiteindelijk is dat iets wat ik thuis ook wel eens zeg. Het maakt deel uit van mijn opvoeding: niet te veel zagen en gewoon verder doen.’
LEES OOK > Dieter Coppens: ‘Het lijkt allemaal positief, maar sociale media leggen een enorme druk’
De Grote Klassiekers
Ben je bezorgd om de toekomst van je zonen?
‘Vooral om het milieu maak ik me enorm veel zorgen, zeker als ik zie hoe moeilijk het al is om in België beslissingen rond te krijgen en een rechtlijnig beleid uit te stippelen voor zoiets acuut als een coronapandemie.
Het feit dat we zo’n straf beleid kunnen voeren, met lockdowns en zo, is omdat we er niet kunnen van weglopen. Als je niet ingrijpt, loopt het na een paar weken compleet fout. Bij het klimaat gaat het trager, er zitten decennia tussen. Maar ook op dat vlak moet er dringend ingegrepen worden.
Wat betreft mijn zonen zelf: ik hoop heel erg dat ze allebei hun ding mogen vinden, maar ik heb de indruk dat ze op de goeie weg zijn. Voor de rest ben ik zoals elke ouder bezorgd om de grote klassiekers zoals drugs, alcohol en het verkeer. Ik waarschuw hen daar regelmatig voor, maar probeer ook op hun gezond verstand te rekenen. Geen idee of ik hen genoeg gewapend heb en genoeg structuur heb meegegeven, ik hoop van wel.
Door gewoon zelf je leven te leiden, geef je als ouder veel dingen mee, ook de minder goeie dingen. In mijn geval zijn dat waarschijnlijk: chaos, drukte, en te veel hooi op mijn vork nemen, want mijn zonen zien mij vaak crossen door het leven en door ons huis.
Al kan het ook een omgekeerd effect hebben. De jongste zoon zegt nu al: “Zo hard werken als jij, dat ga ik toch niet doen! Ik ben eerder voor The Good Life!” (lacht)’
Hoe zouden ze zich jou later herinneren, denk je?
‘Ik ben absoluut niet de perfecte moeder: ik kreeg boeken nooit op tijd gekaft, formulieren worden te laat ingevuld en turnzakken worden al eens vergeten. Mijn huishouden is een beetje minimalistisch. Na het wassen en drogen moeten kleren normaal gezien gestreken worden en weer in de kast belanden, maar dat lukt zelden. Mijn zonen plukken hun kleren meestal rechtstreeks van het droogrek.
Als je daar met de ogen van een goed georganiseerde huisvrouw naar kijkt, denk je: “Man, man. Wat is dat daar allemaal?” (lacht) Ik denk niet dat de jongens er erg onder lijden dat hun broeken vaker niet dan wel gestreken zijn, maar ze zullen er zich wel eens aan ergeren.
Als ik de balans maak, denk ik dat ik er soms niet genoeg geweest ben voor hen, maar ik vind wel dat we een heel goeie, bijzondere band hebben en elkaar echt graag zien. Door de scheiding zijn we op elkaar teruggevallen, ik begon mijn zonen vrij snel als gelijke te behandelen en maakte duidelijke afspraken met hen. Ik probeer veel met hen te delen, open en tolerant te zijn, en ik hoop dat ze dat oppikken.
Daarnaast zou ik het natuurlijk fijn vinden als ze later met warmte terugdenken aan onze tijd hier samen en ja, ze mogen ook een beetje fier zijn op mijn werk in deze gekke tijden. Ondanks de drukte beleven we fijne en kostbare momenten samen, ze hebben hier echt hun nest. Ik hoop dat ze erop terugblikken als een wárm nest, een veilige plek van waaruit ze de wereld konden ontdekken.
Ik merk alleszins dat ze mijn ouderlijk nest erg appreciëren. Toen ik hen deze winter vroeg wat ze het meest misten, naast het contact met hun vrienden, antwoordden ze: “Met oma en opa op vakantie gaan!” Mooi toch? Zulke dingen stellen mij gerust.
Ook al zitten ze bij oma en opa al eens op hun gsm te tokkelen, ze genieten heel erg van het familie- en clangevoel. We hebben met de familie ook een WhatsAppgroepje waarin we vaak over en weer sturen.’
Oh ja, dat doet mij eraan denken: mag ik een selfie met jou voor in het WhatsAppgroepje van mijn familie? Ik interview niet elke dag zo’n BV als jij!
‘Natuurlijk! Nog zoiets vreemds waar ik Forrest Gump-gewijs ben ingerold: het BV-schap! Kom maar op met die smartphone! (lacht)’
Foto’s: Kristof Ghyselinck
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 16/07/2021, laatste update op: 06/06/2023Tags: co-ouderschap