Gezin leeft van één bescheiden inkomen: ‘Als je elke dag vecht om te overleven, ben je niet bezig met gezond eten’

‘Als je elke dag moet overleven, schiet nadenken over gezond eten er vaak bij in’, zegt Angelino Meuleman in de loop van het gesprek. Naar aanleiding van de campagne ‘Gezondheid verdraagt geen uitstel’ hadden wij het met deze vader van vijf kinderen over de kosten voor gezondheid. Maar onvermijdelijk kwam daarbij ook het totale kostenplaatje in beeld, zeker als je weet dat dit gezin leeft van één bescheiden inkomen.

‘Vier jaar geleden onderging ik een mislukte operatie en daardoor kon ik niet meer werken’, begint Angelino zijn verhaal. ‘Sindsdien leef ik van een invaliditeitsuitkering en heb ik nog 60 procent van mijn vroeger loon. Ik krijg nu 900 euro per maand en dat is onder de Europese armoedegrens. Ook het leefloon ligt hoger. Zowel de kinderbijslag als de school- en studietoelagen zijn dan ook meer dan noodzakelijke aanvullingen op mijn inkomen.

Ik was altijd de enige kostwinner in ons gezin, want om gezondheidsredenen is mijn vrouw nooit buitenshuis gaan werken. We hebben ooit nog voor haar een aanvraag gedaan voor een uitkering, maar daar kwam ze volgens de controlearts niet voor in aanmerking.’

Bescheiden inkomen

Met een minimuminkomen een gezin onderhouden, hoe slaag je daarin?

Angelino: ‘Tot op vandaag is dat nog altijd heel moeilijk, maar we slaan er ons wel door. Ik ben actief in een welzijnsschakel en daar hebben we als gezin veel steun aan. Ik zou niet weten hoe wij anders de moed erin zouden houden. Telkens weer moet je kijken hoe je het eind van de maand haalt en daar kruipt veel energie in.

Het schooljaar is net begonnen en dat is iedere keer een zware dobber. Gelukkig worden nu de schooltoelagen al vanaf 1 september uitbetaald en niet meer pas op het eind van de maand. Dat is echt onze redding geweest om niet opnieuw schulden te moeten maken. (Dat is ondertussen de jaarlijkse schooltoeslag, geïntegreerd in het groeipakket, uitbetaald tussen september-december, red.)

Maar de studietoelage voor onze dochter in het hoger onderwijs hebben we nog niet gekregen. En intussen wacht ik op de eerste uitbetaling van mijn ziektepensioen, dat ik voortaan zal krijgen in plaats van mijn invaliditeitsuitkering. De administratie daarvan is nog niet helemaal rond. Ik heb er trouwens nog geen zicht op of ik met dat ziektepensioen financieel beter af ben dan met mijn huidige uitkering.’

LEES OOK > Wat mag je verwachten van het groeipakket?

Goede leerschool

Het lijkt vrijwel onmogelijk om in zo’n situatie geen schulden te maken…

Angelino: ‘Ik weet goed genoeg wat het betekent om tegen een schuldenberg aan te kijken. Door een arbeidsongeval kreeg ik al op jonge leeftijd met langdurige ziekte te maken. Daardoor was mijn inkomen toen al niet stabiel en kwamen we in de financiële problemen.

Gelukkig zijn we er dankzij schuldbemiddeling weer bovenop geraakt en hebben we alle schulden kunnen afbetalen. Ik zou haast durven zeggen dat die periode van budgetbeheer door het OCMW een “goeie leerschool” geweest is om nu met weinig geld mijn gezin te onderhouden.’

Wat heb je dan vooral geleerd op het vlak van budgetteren?

Angelino: ‘We maken noodgedwongen keuzes en moeten veel aan ons laten voorbijgaan. Zeker voor de kinderen is dat niet altijd even makkelijk. Gelukkig kunnen we met ons gezin nu en dan goedkoper op uitstap gaan of aan sport doen. Het Netwerk Vrijetijdsparticipatie, een initiatief van het OCMW van onze stad en het stadsbestuur, stelt telkens een aanbod samen van culturele en sportieve activiteiten waaruit we kunnen kiezen.

En voor gezinnen die het financieel moeilijk hebben, zijn er onderwijscheques. Die cheques mag je onder andere gebruiken voor schoolreizen en allerlei activiteiten binnen de schooltijden.’

‘Het komt op de rekening…’

Onderwijscheques, de schooltoelagen… Lukt het om daarmee de schoolfacturen te betalen?

Angelino: ‘Ik vraag aan de school wel uitstel van betaling tot de schooltoelagen ook echt op onze rekening gestort zijn. En dat geld besteden we dan vooral aan boeken en materiaal. Een school moet aan het begin van het schooljaar een overzicht van de kosten geven. Maar wanneer je die facturen mag verwachten of wat de precieze bedragen zijn, dat weet je niet vooraf. Soms komen kosten ook bij elkaar, want tegenwoordig wordt er veel te makkelijk gezegd: “Het komt wel op de rekening…” Maar zo lopen de rekeningen na een tijdje wel fors op.’

Schoolkosten zijn één iets. Ook als je ziek wordt, heb je algauw extra kosten.

Angelino: ‘Gelukkig zijn er de voorbije jaren niet te veel zieken in ons gezin geweest, en anders is het gewoon een kwestie van te kijken welke medicatie we nog in huis hebben. Maar vroeger hebben we geregeld voor ons of de kinderen om financiële redenen een doktersbezoek uitgesteld, ook als het echt nodig was. We gingen pas op consult als het te erg werd.

Maar nu is dat veranderd. Door de verhoogde tegemoetkoming, waar ik sinds mijn operatie recht op heb (het vroegere omniostatuut, red.), komen wij in aanmerking voor de derdebetalersregeling. Daardoor moeten wij bij de dokter alleen nog het remgeld betalen. Dat is een hele stap vooruit voor gezinnen met een beperkt inkomen.

Toch zijn er extra kosten voor gezondheidszorg die we niet kunnen betalen. Normaal gezien moet onze zoon voor zijn tanden naar een orthodontist. Maar ik heb al gehoord dat ons dat 1.500 euro zou kosten, en dat geld hebben wij op dit moment niet. En zelf zit ik al jaren zonder een goed gebit… Wat mij betreft mogen ze snel werk maken van een derdebetalersregeling bij de tandarts, want ook die behandelingen lopen enorm op.’ (Sinds 1/1/ 2022 kunnen alle zorgverleners de derdebetalersregeling toepassen. De zorgverlener is niet verplicht om het toe te passen, behalve in bepaalde gevallen, red.)

Gezond leven?

Intussen moedigt de overheid, zoals ook het Netwerk tegen Armoede in haar campagne aankaart, ons allemaal aan gezonder te leven. Hoe kijk jij daarnaar?

Angelino: ‘Je zult mij niet horen zeggen dat mijn kinderen altijd gezond eten. Wij kijken nog altijd naar het goedkoopste, waardoor er hier vaak spaghetti, macaroni, pizza of frieten op tafel komen.

En eerlijk gezegd moeten wij al zoveel energie stoppen in overleven, dan ben je niet bezig met gezond eten of een gezonde maaltijd. Uiteindelijk zit ik elke dag te rekenen hoe alles betaald te krijgen en ben ik al blij dat we niet weer in de schulden raken.’

Ik kan me voorstellen dat het je wel eens te veel wordt met al die financiële kopzorgen. Waar kun je dan terecht?

Angelino: ‘Het klopt dat dit dagelijkse gevecht je uitput, je slecht doet slapen, je ziek maakt… Vroeger was ik beschaamd om met mijn problemen naar buiten te komen, maar nu durf ik er wel over spreken.

Aan een consult bij een psycholoog hoef ik niet te denken, want dat is te duur zolang er geen sprake is van terugbetaling. Maar gelukkig kan ik ook bij mensen terecht die echt luisteren naar mijn verhaal en dat doet veel deugd.’ (Vanaf 1/9/2021 is er voor psychologische zorg een terugbetaling afhankelijk van leeftijd, aantal sessies/jaar en aard van de zorg dat je volgt, red.)

Deze getuigenis verscheen in oktober 2017 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.

Tags: armoede