Journaliste Kaat Schaubroeck houdt niet van de manier waarop tegenwoordig over echtscheidingen gepraat en bericht wordt. ‘Mensen die scheiden zijn echt het loslopend wild van onze maatschappij. En dat moet maar eens gedaan zijn.’
Met haar boek ‘Gelukkig Gescheiden’ wil Kaat de scheidende medemens helpen om de pijn te verwerken en het conflict te vermijden. We gingen bij haar langs om te horen hoe we beter om kunnen gaan met echtscheiding.
Realistisch beeld van echtscheidingen
Je vindt het belangrijk om een realistisch beeld te geven van echtscheidingen?
Kaat: ‘Klopt! Als je vandaag ergens een verhaal over een echtscheiding leest, is het ofwel een relaas propvol drama, ofwel krijg je het ideaalbeeld voorgeschoteld van het koppel uit de middenklasse dat erin geslaagd is om alles mooi en fijn te regelen. Een vader en moeder die het nog goed met elkaar kunnen vinden en samen met de kinderen perfect hun draai vinden in het verblijfsco-ouderschap.’
Maar de realiteit is anders?
Kaat: ‘Zeventig procent van de gescheiden ouders praat nauwelijks met elkaar, ze zitten hooguit een paar keer per jaar aan tafel om het over de kinderen te hebben. Dit is nu eenmaal wat er gebeurt in werkelijkheid, en het is niet gezegd dat dit sowieso slecht is voor de kinderen.
Nog een tweede realiteit die we vaak negeren: het feit dat heel wat stiefouders een fijne band opbouwen met hun stiefkinderen en een belangrijke rol spelen in het leven van die kinderen. We zitten dus met twee dingen die niet gezien worden omdat we vasthouden aan het beeld van de ideale scheiding. En dát is wat ik met dit boek wil meegeven: er zijn nog heel wat andere manieren om ‘goed‘ te scheiden.’
LEES OOK > De scheidingskoffer: voor al je vragen over scheiding
Rouwproces
Hoe komt het dat mensen die jaren een koppel waren, er niet meer in slagen om met elkaar te praten?
Kaat: ‘In het begin zit je allebei volop in een rouwproces. Je moet afscheid nemen van je leven zoals het was. We hebben veel te lang onderschat wat dit rouwproces doet met mensen. Je kunt het vergelijken met een beest dat in jou zit, een beest dat kwaad is, ontgoocheld en gekwetst, en dat begint te razen wanneer je die ex onder ogen krijgt.
Maar als jullie kinderen hebben, kun je je ex niet zomaar uit de weg gaan. Je moet onmiddellijk alles beginnen te regelen, daar kun je niet onderuit. Ouders moeten weten dat het doodnormaal is dat ze daarmee worstelen.’
Vechtscheidingen
De meeste koppels kunnen na twee of drie jaar wel weer samen door een deur, ook al is het wat wringen. Maar er is ook een groep bij wie de conflicten blijven duren. Is er iets wat mensen in een zogeheten vechtscheiding kan helpen?
Kaat: ‘Als twee ouders niet meer in staat zijn om te communiceren zonder dat het meteen escaleert tot de grofste verwijten, moeten we kunnen zeggen: ‘Voor jou is het momenteel beter dat je niet meer met je ex communiceert. Neem afstand.
Voor veel mensen helpt het ook als ze de weg vinden naar hulp en begeleiding. Alleen blijkt dat mensen vaak de weg niet vinden, of van het kastje naar de muur worden gestuurd.’
Steun geven is belangrijk
De omgeving van een scheidend koppel speelt een bijzonder belangrijke rol. Familie en vrienden kunnen steun geven, maar ze zorgen er soms ook voor dat een conflict nog escaleert …
Kaat: ‘Mijn ultieme tip voor de familie en vrienden van een scheidend koppel: probeer die mensen te steunen, maar ga niet mee in het conflict. Je bewijst niemand een dienst door olie op het vuur te gooien. Wanneer de ex-partners bevestigd worden in het idee dat ze verkeerd behandeld worden, krijg je twee kampen, en op den duur durven ze dat kamp niet meer te verlaten omdat ze loyaal willen zijn aan hun achterban.
Er zijn natuurlijk ook mensen die een mooie rol kunnen spelen bij een echtscheiding. De grootouders zijn vaak goud waard voor hun kleinkinderen. Want een scheiding is niet niks voor kinderen, ook zij moeten door een rouwproces van twee à drie jaar. Als ze in tussentijd bij hun grootouders terecht kunnen, helpt dat kinderen echt.’
LEES OOK > Dossier ‘Kleinkind in twee huizen’
Co-ouderschap werkt niet altijd
Bij een scheiding wordt verblijfsco-ouderschap vaak als ideale oplossing naar voren geschoven.
Kaat: ‘Als de twee ex-partners nog kunnen praten en niet te ver uit elkaar wonen, kan co-ouderschap inderdaad ideaal zijn. Maar voor mensen die bijvoorbeeld elke dag tot ’s avonds laat moeten werken of vaak in het buitenland verblijven, is het allesbehalve handig. Intussen krijgen ze wel constant te horen dat verblijfsco-ouderschap de beste oplossing is en gaan ze zich schuldig voelen. En dat deden ze sowieso al omdat ze niet voldoen aan het beeld van het perfecte gezin dat iedereen nog altijd nastreeft.’
Elke ouder wil zijn kinderen toch zo veel mogelijk bij zich hebben?
Kaat: ‘Voor ouders is het inderdaad enorm pijnlijk om je kinderen weinig te zien, en voor kinderen in het begin ook. Maar je kunt ook een goeie ouder zijn als de kinderen niét de helft van de tijd bij jou zijn. Het is misschien niet ideaal als je je kinderen op veertien dagen maar vijf dagen ziet, maar als het op die manier leefbaar is voor alle partijen, kan het een goeie oplossing zijn.
Wanneer gekozen wordt voor een andere verblijfsregeling, is dat vaak om louter praktische redenen. Kinderen die dichter bij hun vrienden, school of de sportclub willen wonen, bijvoorbeeld. Je zal bij een regeling nooit aan alle wensen van je kinderen kunnen voldoen, en ook daar hoef je je niet schuldig om te voelen. Zorg dat je zelf ook op adem komt, anders kun je er niet zijn voor je kinderen.’
Scheiden doet op elke leeftijd lijden
Is er een ‘goed’ moment om te scheiden?
Kaat: ‘Voor kinderen blijft het altijd hard om hun ouders, die een eenheid waren, uit elkaar te zien gaan. Tegelijk denk ik ook dat het een opluchting kan zijn, zeker wanneer die ouders veel ruzie maken. ‘Samenblijven voor de kinderen’ is geen goed idee.
Kinderen kunnen heel veel hebben, maar het wisselen van huis blijven ze vaak lastig vinden. Niet zozeer omdat ze zich altijd aan nieuwe regels moeten aanpassen, maar gewoon omdat ze het een gedoe vinden om altijd over en weer te gaan met hun spullen.’
Is het extra lastig als je kinderen in de puberteit zitten?
Kaat: ‘Pubers willen eigenlijk niet bezig zijn met hun ouders, die willen bezig zijn met zichzelf en met hun vrienden. De kans is groot dat een tiener op een bepaald moment zegt: “Ik ben het beu om altijd mijn valies te moeten pakken!” Als ouder moet je daar oren naar hebben en er met je pubers een volwassen gesprek over voeren.’
LEES OOK > Bekende vader Dominique Van Malder: ‘Door de scheiding ben ik een betere papa geworden’
Wees een beetje lief alsjeblieft
Je pleit voor meer mildheid ten opzichte van mensen die scheiden.
Kaat: ‘Ja. Tot en met de jaren zeventig was scheiden gewoonweg not done. Het huwelijk draaide vooral om stabiliteit, veiligheid en financiële zekerheid. Vandaag verwachten we meer van een relatie. We willen ook liefde en een springplank om onszelf te kunnen ontplooien.
Het is echter een fabeltje dat mensen tegenwoordig voor het minste uit elkaar gaan. Een scheiding is altijd verdriet, pijn en conflict. Zowel voor jezelf, voor je ex als voor je kinderen.
En evenzo is het een fabeltje dat we intussen open-minded naar scheidingen kijken. We denken nog altijd: op deze manier hoor je te scheiden, en niet anders. Maar er ís geen pasklaar model of een altijd werkend recept. Dus wat ik heel graag wil meegeven aan mensen die scheiden: ik snap dat je pijn hebt, dat is doodnormaal. En aan de omstanders: laat die mensen hun verhaal eens doen. En wees een beetje lief alsjeblieft.’
Meer info
- Het boek Gelukkig gescheiden van Kaat Schaubroeck is te verkrijgen in Standaard Boekhandel. Als lid van de Gezinsbond krijg je korting.
- Ben je op zoek naar professionele hulp voor jezelf en/of je kinderen na een scheiding? Op www.ikzoekhulp.be vind je zowel kindertherapeuten en rouw- en verliestherapeuten als bemiddelaars.
- Lees ook ons dossier ‘Kleinkind in twee huizen‘.
- Als lid van de Gezinsbond krijg je een spaarkorting op bemiddeling via Pareto Group.
- Andere erkende bemiddelaars vind je hier.
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 16/07/2019, laatste update op: 16/08/2023
Tags: co-ouderschap, echtscheiding