Over het mogelijke gevaar van hormoonverstoorders is heel wat te doen. Maar wat doen die stoffen precies? Waarin verschuilen ze zich en welke risico’s kunnen ze met zich meebrengen? Tijd voor een stand van zaken.
Chemische stoffen zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Je vindt ze in cosmetica, pesticiden, bewerkte voedingsproducten… maar evengoed in de lucht, de bodem en ons drinkwater. Overal dus.
En dat is niet zonder gevaar, want eens in ons lichaam kunnen sommige van die chemische stoffen de werking van onze hormonen beïnvloeden. Vandaar de term ‘hormoonverstoorders’.
Wat zijn hormoonverstoorders?
Om te groeien en ontwikkelen rekent het lichaam op zogenaamde ‘boodschappers’. Die boodschappers kennen we beter als onze hormonen. We hebben er in totaal een vijftigtal. Ze werken bijvoorbeeld in op onze groei, vruchtbaarheid, aanmaak van moedermelk en de controle van de stofwisseling.
LEES OOK > Het belang van hormonen voor ons lichaam
Maar er zijn kapers op de kust. Meer dan duizend hormoonverstorende stoffen worden ervan verdacht onze gezondheid ernstige schade toe te brengen. Hoe ze dat doen? Hun specifieke structuur stelt hen in staat de werking van onze eigen hormonen na te bootsen.
Deze copycats kruisen dagelijks ons pad. Je vindt ze in pesticiden, cosmetica, tapijten, elektronica, bouwmaterialen maar ook in het milieu. Eens ze via de voeding, de lucht, de huid, het water ons lichaam binnensluipen, imiteren ze onze hormonen, maar niet in de goede zin. Ze sturen ongepaste boodschappen uit of verhinderen dat boodschappen op het juiste moment geleverd worden.
Lichaamsprocessen ondermijnen
Door ongepast te communiceren slagen hormoonverstoorders erin belangrijke lichaamsprocessen te verstoren. Ze kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat de puberteit te vroeg in gang schiet. Maar net zo goed kunnen die stoffen de ‘normale’ werking verhinderen en zo de puberteit vertragen of zelfs blokkeren.
En de puberteit is maar een voorbeeld van hoe ver de macht van de hormoonverstoorders reikt.
Zo maken artsen zich zorgen over het effect van deze hormoonverstoorders op de ontwikkeling van geslachtsorganen zoals genitale misvormingen bij babyjongens. Ook een verminderde vruchtbaarheid komt vaker voor.
Hormoonverstoorders worden eveneens in verband gebracht met borst-, testis-, schildklier- en prostaatkankers, type 2 diabetes en obesitas, aandachtsproblemen en autisme.
Problemen die we niet zomaar naast ons neer kunnen leggen.
Gevoelige periode
Ook de levensfase waarin hormoonverstoorders je pad kruisen, speelt een rol. Sommige periodes in het leven ben je kwetsbaarder voor invloeden dan op andere momenten.
De zwangerschap is zo’n gevoelige periode. Hormonen zijn dan extra belangrijk omdat ze voor de ontwikkeling van je baby zorgen. Je lichaam zit zo vernuftig in elkaar dat hormonen op het goede moment het juiste signaal geven om de groei van je baby in gang te zetten. Zo wordt de basis voor organen en weefsels gelegd.
Als die processen verstoord raken, dan kan dat dus voor blijvende gezondheidsproblemen zorgen.
Andere extra gevoelige periodes zijn de babytijd, puberteit en de menopauze.
Kleine dosis, grote gevolgen
Uit onderzoek blijkt dat een kleine dosis hormoonverstorende stoffen grote gevolgen kan hebben. Bovendien worden we dagelijks niet aan één gevaarlijke stof maar aan een heuse chemicaliëncocktail blootgesteld. En dat mengsel kan zelfs nog schadelijker zijn dan de som van iedere afzonderlijke chemische stof.
Is het dan allemaal hopeloos? De hormoonverstoorders zijn overal en niet te vermijden, dus waarom zouden we het proberen?
Zo grimmig is het allemaal net niet. De stoffen die de endocriene werking van het lichaam verstoren hebben bijvoorbeeld niet op iedereen hetzelfde effect. Het precieze gevolg van elke stof is moeilijk te meten en het cocktaileffect maakt dat nog moeilijker.
Het enige wat we wel weten, is dat blootstelling verminderen iedereen ten goede komt. En gelukkig kan je met een paar eenvoudige maatregelen al een eind ver komen!
Minder hormoonverstoorders in je lijf en dat van je kinderen?
Lees dan deze tips in verband met:
- nieuwe kleding
- speelgoed
- voeding op het bord
- keuken
- schoonmaakmiddelen
- de zwangerschap
- de babyperiode
- een kruipende peuter
Of download onze brochure.
Gepubliceerd op: 09/11/2018, laatste update op: 15/04/2022Dossier hormoonverstoorders
Het dossier hormoonverstoorders kwam tot stand met de gewaardeerde financiële en inhoudelijke steun van BV OECO. Het doel van dit dossier is mensen in te lichten over de gevaren van hormoonverstoorders en tips aan te reiken om de blootstelling te verminderen.
De Gezinsbond is een voorstander van een veilige omgeving voor iedereen en kinderen in het bijzonder. Daarom pleiten we voor het hanteren van een kindnorm wat betreft de toegelaten stoffen in consumentenproducten: alle producten moeten veilig zijn voor de gezondheid van kinderen. Want wat veilig is voor kinderen, is veilig voor iedereen. Help ons deze kindnorm te verdedigen en word lid.