De wijze waarop gezinnen betaald werk en gezinsleven combineren, lopen erg uit elkaar. Veel hangt af van de leeftijd van de kinderen, de extra zorgbehoefte van gezins- en familieleden, de loopbaansituatie van de ouders en de ondersteuning door familieleden en vrienden. Wat ze nodig hebben beslissen ze zelf wel, het is aan de overheid om de mechanismes te installeren die dat mogelijk maken.
De Gezinsbond moedigt bedrijven aan tot gezinsvriendelijk ondernemen. Gezinnen hebben het vaak moeilijk om werk en gezin te combineren. Ook de overheid speelt een belangrijke rol om gezinnen daarin te ondersteunen.
Maatregelen die de Vlaamse overheid kan nemen
1. Voldoende, betaalbare en kwaliteitsvolle opvang
Opvang is niet alleen nodig voor baby’s en peuters, ook voor kinderen en tieners is er opvang nodig voor en na school en tijdens vakanties. Alleen zo kunnen ouders werken, studeren of solliciteren.
Vindt een werkzoekende geen gepaste opvang, dan mag deze niet geschorst worden als uitkeringsgerechtigde werkzoekende.
LEES OOK > Wat de overheid moet verbeteren aan opvang in Vlaanderen
2. Vrijwilligerswerk ondersteunen en stimuleren
De drempels voor vrijwilligerswerk moeten voor iedereen weggewerkt worden, in het bijzonder voor werkzoekenden. Er zijn vele positieve gevolgen van vrijwilligerswerk, zowel voor werkzoekende, de organisatie en de maatschappij. Vrijwilligerswerk kan immers helpen de overgang te maken van werkloosheid naar werk.
3. Vrijwilligerswerk moet vrijwillig blijven
Vrijwilligerswerk kan niet opgelegd worden, bijvoorbeeld aan werkzoekenden zodat ze hun uitkering niet verliezen.
4. Gendergelijkheid stimuleren
Werken aan gendergelijkheid kan door door genderstereotypen te vermijden én te bestrijden in alle levensdomeinen.
Dat geldt ook voor de combinatie van werk en gezin, te bestuderen en hun effect op de combinatie werk en gezin te meten. Ook positieve actie, en het promoten van goede voorbeelden, kunnen hun steentje bijdragen.
5. Gezinsvriendelijke bedrijfscultuur
Dit kan door bedrijven actief te informeren en goede praktijken promoten. Voorbeelden die een gezinsvriendelijke werkvloer maken zijn: glijtijden, telewerk mogelijk maken, voorrang geven aan jonge ouders bij het toekennen van verlof tijdens de schoolvakanties, gezinsondersteunende diensten zoals strijkdienst, vakantie-opvang en opvang voor zieke kinderen.
LEES OOK > Wil je als bedrijf gezinsvriendelijk te werk gaan? Zo begin je eraan
6. Begeleiding op maat
De begeleiding naar werk voorzien op maat van elke werkzoekende én zijn gezin. Extra aandacht en inspanningen gaan naar personen in armoede en mensen die digitale vaardigheden missen.
7. Geen verplicht werk dat minder betaalt dan uitkering
Werklozen en leefloongerechtigden kunnen niet verplicht worden werk aan te nemen dat minder betaalt dan hun uitkering, de extra kosten voor kinderopvang en het woon-werk-opvangvervoer inbegrepen.
8. Mantelzorg voor werkzoekenden
Werkzoekenden moeten mantelzorg kunnen opnemen zonder hun uitkering te verliezen.
Maatregelen die de federale overheid kan nemen
Het klassieke kostwinnersmodel is geruild voor een tweeverdieners- of anderhalfverdienersmodel. De rolpatronen zijn (nog) niet meeveranderd, waardoor vrouwen vaker dan mannen de zorg voor kinderen en ouders op zich nemen, naast het huishouden.
De combinatie van werk en alle soorten zorg en gezin ondersteunen heeft dus de absolute prioriteit. Alle maatregelen lees je in het federale memorandum werk, gezin en zorg, dit zijn de prioriteiten.
1) Uitbreiding van het ouderschapsverlof en de moederschapsrust
Jonge ouders moeten meer tijd kunnen vrijmaken voor de kinderen. Het eerste jaar na de geboorte is immers een cruciale periode. De moederschapsrust en het ouderschapsverlof moeten dan ook verlengd worden.
Ook pleegouders die aan langdurige pleegzorg doen verdienen recht op ouderschapsverlof. Tegelijk moet het ook voor alle inkomens financieel haalbaar worden om ouderschapsverlof op te nemen.
2) Steun voor combinatie werk en gezin bij acute en chronische zorgnood
Zieke kinderen willen hun ouders, zorgbehoevenden verkiezen zorg voor familieleden. Maar de combinatie zorg en werk valt mantelzorgers zwaar. Flexibiliteit en gezinsvriendelijke maatregelen zijn een must om dit mogelijk te maken.
Tegelijk moet zorg altijd vrijwillig op te nemen zijn: mantelzorg mag niet opgedrongen worden omdat de professionele zorg ontbreekt.
LEES OOK > 10 concrete maatregelen voor mantelzorgers
3) 55-plussers ondersteunen bij de combinatie werk en gezin
Langer werken is een noodzaak, maar de manier waarop kan anders. 55-plussers zijn waardevol op hun werk, als het werken haalbaar is. Ook positief zou zijn als grootouders hun sociaal verlof zouden kunnen opnemen voor zieke kleinkinderen. In ons standpunt Eindeloopbaan lees je er meer over.
4) Maatregelen bij rouw
Tijdsmaatregelen moeten ook crisismomenten kunnen opvangen, zoals bij het overlijden van een gezinslid.
Bovenop het omstandigheidsverlof van één dag pleiten we dan ook voor 2 bijkomende dagen bij het overlijden van (schoon- of stief-)ouder of (schoon-)broer of -zus. Deze zijn op te nemen in een ruimere periode na het overlijden.
5) Stimuleren van een gezinsvriendelijke werkvloer
Een bedrijf dat maatregelen stimuleert en accepteert om de combinatie werk en gezin mogelijk en haalbaar te maken: dat heeft een serieuze impact op het welzijn van de werknemer.
De Gezinsbond vraagt dat de overheid bedrijven blijft stimuleren om gezinsvriendelijk werken mogelijk te maken.
6) Volwaardig statuut in de kinderopvang
Vandaag heeft niet iedereen die werkt aan kinderopvang een volwaardig sociaal statuut. Vooral onthaalouders verdienen hier ondersteuning. Dit zorgt ervoor dat ze beter gesteund worden, minder snel stoppen en dat komt zowel het aanbod als de continuïteit in de zorg ten goede.
Ook schijnzelfstandigheid moet aangepakt worden. Voor kinderopvang, zowel baby- en peuteropvang als buitenschoolse opvang, werkten we nog concrete maatregelen uit. (zie boven)
7) Vrijwilligerswerk erkennen als basisrecht
Vrijwilligerswerk is verrijkend en werkt een warme en solidaire samenleving in de hand. Daarom moet de overheid vrijwilligerswerk ondersteunen en niet relevante beperkingen opheffen.
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 31/03/2019, laatste update op: 07/09/2021